دسترسی ها

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مبارکه نا به نقل از ایرنا«حسن روحانی» رییس جمهوری، امروز سه شنبه (23 دی ماه) با همراهی جمعی از اعضای کابینه وارد استان بوشهر شد؛ استانی که دوازدهمین میزبان سفرهای استانی رییس جمهوری است و در طول 2 روز اقامت وی و هیات همراه، به تدبیر دولت برای رفع مشکلات خود و ایجاد فرصت های تازه برای رشد و پویایی بیشتر چشم دوخته است.

«علی اصغر احمدی» معاون هماهنگی و پیگیری معاونت اجرایی رییس جمهوری، درباره ی برنامه های این سفر گفت: دیدار عمومی با مردم، علما، ایثارگران، روحانیان، طلاب و خانواده های شهدا و سخنرانی در جمع آن ها، شرکت در جلسه ی سرمایه گذاران استانی و برگزاری نشست خبری از عمده برنامه های دکتر روحانی در این سفر است. در این ارتباط، رییس‎جمهوری ضمن دیدار با نخبگان استان، نشستی با سرمایه گذاران بخش خصوصی با عنوان «توسعه و سرمایه گذاری» خواهد داشت. البته روحانی پیش از این و پس از زلزله ی سال گذشته ی«برازجان» به استان بوشهر سفر کرده بود.

مهمترین برنامه های سفر 2 روزه ی رییس جمهوری و هیات همراه به استان بوشهر رفع مشکلات این استان و بررسی فرصت ها و مزیت های ویژه ی برای سیاستگذاری و برنامه ریزی های استانی و ملی است. استان بوشهر یکی از استان های جنوبی است که در حاشیه ی خلیج فارس قرار دارد. جمعیت این استان بر اساس سرشماری عمومی «نفوس و مسکن سال1390 خورشیدی» بالغ بر یک میلیون و 32 هزار تَن بوده که از این تعداد 68 درصد در مناطق شهری و بقیه در نقاط روستایی سکونت داشته اند.

*** استان بوشهر و مزیت های آن

استان بوشهر با توجه به موقعیت جغرافیایی آن یکی از مهمترین استان های کشور محسوب می شود. کارشناسان مختلف، اهمیت این استان را در سه محور موقعیت جغرافیایی، منابع انرژی و محصولات مهم کشاورزی دسته بندی کرده اند. «عبدالمجید مصلح» سرپرست دانشگاه «خلیج فارس» و عضو هیات علمی این دانشگاه در گفت و گو با گروه تحقیق و تحلیل ایرنا سواحل آبی و مرز با کشورهای حاشیه ی خلیج فارس، وجود ذخایر بزرگ گاز و انرژی و تولید محصولات کشاورزی خاص را مهمترین مزیت های استان بوشهر دانست.

خط ساحل و مرز طولانی استان بوشهر با کشورهای حاشیه ی خلیج فارس موجب شده تا در این استان بندرهای مهمی مانند «بوشهر»، «گناوه»، «دیلم»، «ریگ»، «دیر»، «نگان»، «نخل تقی»، «عسلویه» و «بندر عامری» شکل گیرد. در اهمیت این بندرها باید گفت تنها بندر بوشهر با دارا بودن هفت پست اسکله به طول بیش از 170 متر، ظرفیت پذیرش کِشتی های 15 هزار تنی و تخلیه و بارگیری بیش از 3 میلیون تُن کالا را در سال دارد.

مزیت های استان بوشهر در بحث دریایی تنها به صادرات و واردات کالا ختم نمی شود بلکه سواحل این استان می تواند بسترهای مناسبی برای طبیعتگردی دریایی (اکوتوریسم) فراهم سازد.

منطقه ی نمونه گردشگری «لیان» و جزیره «عباسک» در مرکز استان به ترتیب با مساحت 700 و 1400هکتار به دلیل نزدیکی با ساحل و برخورداری از چشم اندازهای منحصر به فرد از مهمترین مکان های سرمایه گذاری در حوزه ی گردشگری محسوب می شود.

در همین ارتباط، «مسعود سلطانی فر» رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، چندی پیش در سفر به استان بوشهر در گفت و گو با خبرنگاران اعلام کرد: یکی از مهمترین ظرفیت های این منطقه بحث طبیعتگردی دریایی است زیرا چشم اندازها و مناظر گردشگری این مناطق در ایران و دنیا کم نظیر است و این مناطق با چشم انداز بی نظیر و مشرف به دریا می توانند مکان هایی منحصر به فرد برای گردشگری باشند.

مصلح در این زمینه با اشاره به اهمیت سواحل استان بوشهر گفت: این استان با 730 کیلومتر مرز دریایی و نزدیک به 930 کیلومتر ساحل، پتانسیل مهمی برای انواع سرمایه گذاری در بخش تولید و صید آبزیان و همچنین طبیعت دریایی دارد. وی با اشاره به طرح های مختلفی که در این زمینه اجرا شده است گفت: تولید میگو و شناسایی زمین های مستعد برای ایجاد استخرهای پرورش ماهی و میگو از مهمترین برنامه هایی است که می توان آنها را در استان بوشهر و مناطق ساحلی اجرا کرد.

«فرهاد فخری» رییس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر نیز چندی پیش (خردادماه سال جاری در نشست مسوولان جهاد کشاورزی استان) مزیت های دریایی استان بوشهر را از جنبه های دیگر مورد بررسی قرار داد. وی با اشاره به تولید علوفه های دامی از دریا گفت: یکی از مهمترین پیشنهادها برای جایگزینی علوفه های سنتی دامی بحث جلبک های دریایی است که با مطالعات انجام شده بر روی آن به نظر می رسد جایگزین مناسبی برای علوفه های سنتی باشد.

در استان بوشهر، محصولات گوناگون کشاورزی به بار می آید که می توان آن را در 2 دسته ی درختی و زمینی تقسیم بندی کرد. در بخش کشاورزیِ درختی مهمترین محصول این استان خرما است. استان بوشهر 14 درصد سطح زیرکشت و تولید خرمای کشور را به خود اختصاص داده است.

«عبدالرسول بهنام راد» مدیر صنایع کشاورزیِ جهاد کشاورزی استان بوشهر چندی پیش در همایش «بررسی وضعیت واحدهای فرآوری و بسته بندی خرما» اظهار داشت: در استان بوشهر سالانه افزون بر 170 هزار تن خرما تولید می شود که بخش عمده ی آن در کشور عرضه می شود.

بهنام راد با بیان اینکه خرمای استان بوشهر برای عرضه در بازارهای جهانی باید بیشتر شناسانده شود افزود: اکنون خوشه ی صنعتی خرمای بوشهر در استان بوشهر تشکیل شده که با حضور در نمایشگاه های بین المللی، محصولات خرمای استان بوشهر را معرفی و عرضه می کند.

استان بوشهر در زمینه ی تولید میوه های خارج از فصل در کشور نیز جایگاهی ویژه دارد. یکی از مهمترین این محصولات تولید گوجه فرنگی خارج از فصل است.

از دید برخی کارشناسان، مهمترین مزیت استان بوشهر دارا بودن منابع چشمگیر انرژی است. این استان با دارا بودن منابع مهم نفتی و گازی در کنار نیروگاه اتمی، لقب «پایتخت انرژی» کشور را یدک می کشد.

یکی از مهمترین و بزرگترین طرح های ملی کشور در استان بوشهر نیروگاه اتمی این استان است که از آن به عنوان بزرگ ترین و مهمترین نیروگاه اتمی جهان اسلام یاد می شود. این نیروگاه که کارکرد اصلی آن تولید برق اتمی است در دهه های گذشته و به خاطر موانع گوناگون سیاسی، فنی و اقتصادی هنوز به صورت کامل راه اندازی نشده است.

استان بوشهر افزون بر منابع نفتی و گازی پرشمار و گوناگون –از جمله 11 میدان نفتی در محدوده ی خشکی- یکی از مهمترین و بزرگ ترین پروژه های ملی و بین المللی با نام «مجتمع گازی پارس جنوبی» را در خود جای داده است. این مجتمع، بزرگ ترین میدان گازی جهان است که در خلیج فارس و در آب های سرزمینی ایران و قطر واقع شده است.

میزان تولید نفت خامِ فلات قاره ی حوزه ی عملیاتی بوشهر معادل 71 درصد از مجموع تولیدات مناطق فلات قاره ی کشور و میزان تولید انباشتی این مناطق نیز معادل 57 درصد کل کشور است. این آمار و ارقام نشان دهنده ی جایگاه مهم این استان در صنعت انرژی کشور است.

منابع گازی و مسیرهای صادرات نفت خام در استان بوشهر از جمله موضوع های مورد توجه سرپرست دانشگاه خلیج فارس در گفت و گو با گروه تحقیق و تحلیل خبر بود. وی تصریح کرد استان بوشهر قطب تولید انرژی کشور است چرا که نزدیک به 64 درصد از ذخایر گاز طبیعی کشور در این استان تولید می شود و بر همین اساس است که بزرگ ترین سرمایه گذاری متمرکز پارس جنوبی در این استان شکل گرفته است. وی جزیره ی «خارگ» در استان بوشهر را شاهراه صادرات نفت کشور نامید که بیش از 90 درصد نفت خام ایران از آن به کشورهای دیگر صادر می شود.

وی همچنین بر اهمیت بندرها و جزیره های استان بوشهر تاکید کرد و آن ها را از مزیت های ویژه ی این استان برشمرد.

*** کم توجهی به ظرفیت های استان

استان بوشهر و طرح های ملی آن همواره در کانون توجه دولتمردان قرار داشته تا جایی که در سال های گذشته تلاش های فراوانی صورت گرفته تا سرمایه گذاری کلانی در طرح های بزرگ آن مانند مجتمع پارس جنوبی صورت گیرد. با وجود این، روند سرمایه گذاری در استان بوشهر همواره متوازن نبوده است. به عنوان مثال، روند سرمایه گذاری در مجتمع پارس جنوبی در دولت های هشتم و نهم به شدت مورد توجه قرار گرفت ولی این روند در دولت دهم افت محسوسی داشت.

با وجود این دست سرمایه گذاری ها و توجه ویژه به منابع انرژی استان بوشهر، مردم این استان با مشکلات و چالش های گوناگونی دست به گریبانند. از جمله این مشکلات می توان به بیکاری گسترده و معضل اشتغال اشاره کرد. سرپرست دانشگاه خلیج فارس در این زمینه به پژوهشگر ایرنا گفت: مهمترین مساله یی که می توان از آن به عنوان عامل اصلی بیکاری استان یاد کرد، بحث سرمایه گذاری نکردن روی تربیت نیروهای ماهر و متخصص با توجه به نیازهای استانی است. این مساله موجب شده استان بوشهر برای جذب نیروهای متخصص دست به دامن دیگر استان ها شود؛ واقعیتی که افزون بر تشدید بیکاری مردم بومی، برای استان مشکلات فراوان اجتماعی را نیز به وجود آورده است. یکی از مهمترین مشکلاتِ ورود نیروی غیربومی به این استان بحث شکاف طبقاتی و قومی با مناطق بومی است. افزایش درآمد نیروهای غیربومی در استان در کنار برخی ناهمخوانی های فرهنگی موجب شکل گیری انواع شکاف های طبقاتی و اجتماعی در این استان شده است.

این دیدگاه البته مخالفانی نیز داشته است. «موسی احمدی» نماینده ی مردم کنگان در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با گروه تحقیق و تحلیل خبر ایرنا با رد نظر مصلح در زمینه ی اولویت سرمایه گذاری برای تربیت نیروهای متخصص تصریح کرد: بحث نیروی متخصص تنها یک بهانه برای استخدام نکردن جوانان بوشهری است. اگر فرض را بر این بگذاریم که نیروی بومی متخصص در استان وجود ندارد باید پرسید چرا نیروی نیمه ماهر و غیر ماهر که در استان فراوان هستند استخدام نمی شوند. این در حالی است که نیروهای خدماتی که در شرکت های مهم استان بوشهر مشغول به فعالیت هستند، بیشتر به صورت پروازی به این استان می آیند. از این رو نگاه و سوگیری های خاص نسبت به نیروهای بومی در استان دلیل اصلی گسترش بیکاری است.

احمدی در پاسخ به پرسشی در مورد اقدام های انجام شده برای رفع این مشکل گفت: در دولت قبلی دستوری صادر شد که 50 درصد استخدامی ها در استان بومی باشند ولی پیگیری و نامه نگاری های ما در این زمینه بی نتیجه بود زیرا برخی معتقدند که این دستور رییس جمهوری قبلی ضمانت اجرایی لازم را نداشته است.

یکی دیگر از چالش های پیش روی مردم استان بوشهر مساله ی آلودگی های زیست محیطی است؛ مساله یی که به باور مصلح رسیدگی به آن در این سفر باید در دستور کار دولت تدبیر و امید قرار گیرد.

در این زمینه، نماینده ی مردم گنگان نیز نظری نزدیک به سرپرست دانشگاه خلیج فارس دارد. وی با اشاره به مشکلاتی که در استان بوشهر به خاطر آلودگی صنایع به ویژه صنایع نفتی و گازی به وجود آمده است گفت: اولین و مهمترین درخواست ما از دکتر روحانی این است که برنامه یی ویژه برای رفع آلودگی هوای این استان ارایه دهد، چون ادامه ی این روند برای محیط زیست و ساکنان استان خطر بزرگی است.

از دیگر مشکلات اساسی استان بوشهر وضعیت نامناسب راههای ارتباطی به ویژه در قسمت جنوبی این استان است. در جنوب استان بوشهر، توسعه نیافتگی مسیرهای ارتباطی باعث بروز مشکلات و خطرات جانی برای مردم شده است. احمدی در این زمینه به پژوهشگر ایرنا گفت: شهرستان های جنوبی استان بوشهر از نظر راه های روستایی نیازمند توجه بیشتر هستند و امیدواریم مسوولان در این مسیر با جدیت عمل کنند.

وی افزود: سرکشی برخی از اعضای کابینه به روستاهای مختلف شهرستان های دیر، کنگان، جم و عسلویه زمینه های شناخت بیشتر از مشکلات و دغدغه های مردم را فراهم می آورد. با توجه به این شناخت ما برای برون رفت از مشکلات روستایی از جمله مساله ی راه های ارتباطی نیازمند مساعدت مسوولان وزارت راه و شهرسازی هستیم.

احمدی در پاسخ به این پرسش که انتظار مردم و مسوولان محلی استان بوشهر از رییس جمهوری چیست گفت: یکی از مهمترین انتظارات ما از کاروان تدبیر و امید در این سفر توجه به پروژه های نیمه تمامی است که در دولت قبلی کلنگ آنها زده شده و به نتیجه نرسیده است.

***پیشنهادهایی برای رفع مشکلات استانی

استان بوشهر یکی از مهمترین استان های مهاجرپذیر کشور است که در صورت سرمایه گذاری در بخش های مختلف آن می تواند به یکی از مهمترین بازارهای کار در سطح ملی تبدیل شود.

صید ماهی و آبزیان دریایی، توربافی، صنایع کشتی و قایق سازی، طرح های گازی، نفتی و پتروشیمی، از جمله بسترهایی هستند که در صورت توجه و سرمایه گذاری می توانند زمینه های فعالیت چند هزار نیروی کار را فراهم کنند.

همچنان که گفته شد خرما یکی از محصولات کشاورزی مهم استان بوشهر است؛ محصول ارزشمندی که به دلیل فرایندهای نامناسب باروری و فرآوری، ارزش افزوده ی آن نصیب دیگران می شود. وجود تنها 20 واحد صنعتی در زمینه ی بسته بندی و فرآوری محصولات خرمای استان که برخی از آن ها از امکانات اولیه نیز بی بهره اند سبب کاهش کیفیت محصول و در نتیجه پایین آمدن قدرت رقابت آن با محصولات مشابه در بازارهای ملی و بین المللی شده است.

مصلحی در این زمینه با اشاره به ضعف صنایع بسته بندی استان گفت: خرما به عنوان یکی از مهمترین محصولات این استان در زمینه ی بسته بندی دچار مشکلات فراوانی است و این خود موجب می شود محصول خرمای ایران که مقدار زیادی از آن در بوشهر تولید می شود در بازارهای جهانی جایگاه خاصی نداشته باشد.

در این پیوند، احمدی از دیدگاهی کلانتر ضعف سرمایه گذاری خصوصی در استان را دلیل اصلی مشکلاتی چون ضعف صنایع تبدیلی برشمرد و با اشاره به نقش سرمایه گذاری خصوصی در توسعه ی هر صنعتی گفت: اگر ما بخواهیم صنایع تبدیلی مجهز برای فرآوری کردن خرما به استان بیاوریم، نخست باید زمینه های سرمایه گذاری خصوصی در این استان هموار شود.

وی افزود: این تنها محصول خرما نیست که در بحث بسته بندی و دیگر صنایع تبدیلی داری مشکل است بلکه کسانی که در کشت گوجه فرنگی خارج از فصل در این استان مشغولند با این مشکل دست به گریبانند.

استفاده از ظرفیت های دریایی استان بوشهر یکی دیگر از مواردی است که در سرمایه گذاری ها کمتر به آن توجه شده است. همچنان که گفته شد توسعه ی صنایع دریایی نه تنها برای جوانان استان فرصت های گوناگون شغلی فراهم می کند بلکه می تواند منبعی مهم برای اشتغال نیروی کار دیگر استان های کشور باشد.

مصلح در این باره گفت: یکی از مهمترین زمینه های سرمایه گذاری که در استان مورد کم لطفی قرار گرفته است بحث طبیعتگردی دریایی است. متاسفانه با وجود جزایر دیدنی و گردشگری که در این استان وجود دارد ما باید اذعان کنیم که سرمایه گذاری در این بخش نزدیک به صفر است.

در جمع بندی آنچه گفته شد استان بوشهر را باید سرزمینی مستعد و پربازده توصیف کرد که در صورت توجه ویژه به رفع مشکلات و برنامه ریزی در جهت بهره وری بیشینه از فرصت ها و مزیت های آن، می تواند افزون بر پایتخت انرژی، قطبی مهم و سودآور در عرصه ی کشاورزی و گردشگری کشور باشد.