به گزارش مبارکه نا؛ داود عامری پژوهشگر مسائل سیاسی و بین‌الملل در یادداشتی نوشت: اهمیت و نقش سیاست خارجی در پیشبرد اهداف مختلف کشورها امری آشکار و مورد توافق قریب به اتفاق سیاست‌مداران است، به طوری که امروزه سیاست خارجی تاثیر گسترده‌ای در سیاست‌ها و روندهای داخلی کشورها دارد. سیاست خارجی به عنوان یک ابزار مهم قدرت ملی، در کنار پیچیدگی‌های خاص خود، وابستگی های نیز با جغرافیای سیاسی، جغرافیای اقتصادی، جغرافیای فرهنگی و همچنین ویژگی ها و تنگناهای ژئوپلیتیک کشورها دارد که هر کشوری به صورت طبیعی تلاش می کند با گذر از تنگناها و بهره گیری درست از مزیت های خود، به نحوه شایسته از عوامل قدرت ملی و محیطی خود بهره برداری نماید.
طبیعت ایران اسلامی به واسطه جغرافیایی خاص و مجاورت و همسایگی با 15 کشور و داشتن مرز آبی و خاکی با این کشورها و اضافه شدن کشورهای دیگر خارج نزدیک، به صورت طبیعی می‌تواند بهترین خط اتصال این کشورها واقع شود، لذا این موقعیت می‌تواند برای ایران مزیت‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی ایجاد نماید.
واضح است که ایران اسلامی نیز به عنوان یک واحد سیاسی مستقل همانند دیگر واحدهای سیاسی نظام بین الملل، به دنبال رسیدن به اهداف و منافع ملی خود است که متناسب با شرایط و رویکرد کشورهای دیگر، در صدد تحقق آنها از طریق رویکردهای مختلف است و باید از ویژگی ها و مزیت های خود بهره برداری بهینه داشته باشد که یکی از این رویکردها اتخاذ سیاست متوازن با همسایگان است.
به عبارت دیگر، سیاست خارجی ایران ضمن حفظ اصول و مبانی خود در دوره های مختلف و متناسب با تغییرات و تحولات مختصات دولت‌های منطقه، رهیافت های متناسب با این تحولات را برای پیشبرد اهداف خود انتخاب کرده است که برای پیشبرد این رهیافت ها، وزارت امور خارجه و سفرای ایران اسلامی در کشورهای مختلف نقش محوری و اساسی دارند که ضمن پاسداشت تلاش های انجام شده باید یادآور شویم که امروز شرایط خاصی بر منطقه حاکم است و این رویکرد باید با هوشمندی تقویت شود.
بنابراین، باید گفت که با توجه به رویکرد تحولی دولت سیزدهم در عرصه‌های مختلف از جمله سیاست خارجی، سفیران جمهوری اسلامی ایران در مناطق مختلف از جمله کشورهای همسایه نقش مهمی در این تحول خواهی دارند، از این رو حضور دکتر ابراهیم رئیسی در نشست سفرای ایران در منطقه از جهات مختلفی حایز اهمیت و تاکید بر این موضوع است.
شاید اولین اهمیت این دیدار،به فرصت سازی برای انتقال دیدگاه‌های رئیس‌جمهور به کارگزاران سیاست خارجی در حوزه سیاست های بین المللی و منطقه‌ای است. سفرای ایران اسلامی برای اینکه بتوانند سیاست‌های مورد نظر ملت ایران را در این برهه از زمان به شکل درستی پیگیری نمایند، لازم است که در خصوص سیاست‌های مد نظر منتخب مردم اشراف کامل داشته باشند، لذا این دیدار فرصت مناسبی برای این مهم می تواند باشد. در این نشست ریاست محترم جمهور و وزیر محترم امور خارجه دیدگاه های خود را از نزدیک – در هماهنگی با بدنه دولت که باید پشتیبان این رویکرد باشد- عرضه نمایند، تا با افزایش هماهنگی‌ها و هم افزایی ها در آینده بهترین نتیجه حاصل گردد.
دومین نکته که به اینگونه نشست‌ها، اهمیت ویژه می دهد، ایجاد یک فرصت رو در رو برای سفرای ایران اسلامی در یک منطقه بین المللی برای هماهنگ کردن دیدگاه ها و تقویت تلاش‌های همدیگر برای تحقق اهداف منطقه‌ای است. یعنی هم افزایی منطقه‌ای میان سفرا که از ضرورت‌های این رویکرد است.
امروز ایران اسلامی برای عبور از مشکلات بین المللی که به واسطه تعارضات ماهیتی با نظام سلطه دارد، نیازمند یک تحول منطقه‌ای قوی برای حفظ قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی خود است، لذا سفیران ما باید بدانند که تحقق پیروزی و رسیدن به اهداف منطقه‌ای ما با توجه به حضور و نفوذ برخی از کشورهای غربی و آمریکا در این حوزه، نیازمند نوآوری و به دست گرفتن ابتکار عمل به روش هایی فراتر از تشریفات دیپلماتیک رسمی است که از آن جمله می‌توان به قابلیت‌های دیپلماسی ایران فرهنگی، علم و فناوری، اقتصادی و دفاعی- امنیتی اشاره کرد.
اهمیت بعدی نشست سفرای منطقه ای ایران، به جایگاه ویژه آنها در سیاست خارجی ایران اسلامی بر می گردد.این سخن بدین معناست که ریاست جمهوری به آنها یادآور شده که جایگاه منطقه در سیاست‌های تحولی ایران اسلامی بسیار حائز اهمیت است و این مهم اگرچه نیازمند ارائه دلیل نیست، اما بر هیچکس پوشیده نیست که تاب آوری سرافرازانه ملت ایران در برابر تحریم‌های ظالمانه غرب، مدیون توسعه ارتباطات با همسایگان و کشورهای همراه بوده است. لذا کارگزاران سیاست خارجی ایران اسلامی در کشورهای همسایه بدانند که اهمیت همسایگان در سیاست خارجی نوین ایران، بسیار مهم تر از گذشته است و باید تحرکات خود را با اثربخشی بیشتری دنبال کنند، اثربخشی که شایسته یک تحول با رویکرد انقلابی باشد.
بر کسی پوشیده نیست که تحولات منطقه‌ای بر تمام کشورهای منطقه تاثیرات خاص خود را دارد و ایران اسلامی نیز از این قاعده مستثنا نیست، لذا با توجه به سرعت تحولات منطقه‌ای، تلاش های سفیران ایران اسلامی در کمک به تنظیم سیاست‌های منطقه‌ای و اقدامات پیش دستانه نسبت به برخی تحولات و اتخاذ سیاست‌های تاثیرگذارتر برای جلوگیری از نفوذ دشمنان فرامنطقه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در این نشست حتما مورد توجه قرار گرفته است. در این زمینه برای اثربخشی مناسب اقداماتی باید مورد توجه دستگاه سیاست خارجی و برنامه ریزی های سفرای محترم قرارگیرد که نتیجة آن دستیابی به اهداف مهم است.
از این رو لازم است دستگاه سیاست خارجی و سفرا نکاتی را مورد توجه و اهتمام دهند.
دستگاه سیاست خارجی:
- یک نقشه راه هماهنگ برای راهیابی راهبردی جهت تحقق اهداف برای همه سفرای منطقه ای و دستگاه‌های ذیربط طراحی کند.
- شناخت دقیق اهداف و کمی کردن مطالبات در هر کشور و منطقه رابرای سفرا تبیین نماید.
- با رصد مستمر تحولات، روندها و مدیریت دقیق، هوشمند و اقتضایی، صحنه های منطقه ای را در مسیر تحقق اهداف شناسایی کند.
- نسبت به هماهنگ کردن همه دستگاه ها و وزارتخانه ها با اهداف و رویکردهای تعیین شده و ایجاد یک نگرش و مسیر ملی برای تحقق اهداف تعیین شده اقدام نماید.
همچنین سفرای محترم جمهوری اسلامی ایران شایسته است نکاتی را مورد اهتمام قرار دهند تا به عنوان یک بازیگر مهم در این صحنه نقش آفرینی کرده و به موفقیت طرح و تیم امورخارجه کشور کمک کنند. لذا شایسته است:
- سفرای گرامی بدانند که نماینده ملت بزرگ و صاحب تمدن ایران انقلابی و قدرتمند هستند و با اراده و اعتماد به نفس قوی وارد صحنه شوند و سستی از خود نشان ندهند.
- با اعتماد به ظرفیت‌های ملی در همه ابعاد، نسبت به ارزیابی دقیق از موقعیت ها و ویژگی های کشور محل مأموریت خود همت کرده و فرصت های جدیدی برای توسعه ارتباطات مثبت خلق کنند.
- سفرای گرامی بدانند که کشور در آستانه یک تحول تاریخی در مسیر توسعه قرار دارد و تاریخ نقش آفرینی آنها را در این مقطع ثبت و ضبط خواهد کرد. پس با بالاترین کیفیت رسالت خویش را دنبال کنند.
- اهتمام به رویکردهای وزیر محترم و هماهنگی سفرا با تیم سیاستگذار امورخارجه، نقش اساسی در موفقیت کلی دارد.
ناگفته پیداست که اجرای مناسب هر سیاستی در کشورهای هدف، بستگی به درایت، تلاش و موقعیت شناسی سفیر مربوطه دارد که امیدواریم این روند تبدیل به یک فرهنگ کار و تلاش در بین سفرای عزیز گردد.
Thursday, 21 November , 2024