دسترسی ها

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مبارکه نا، پایگاه اینترنتی شبکه تلویزیونی «سی‌جی‌تی‌ان» در گزارشی به تحلیل شرایط کشورهای حاشیه خلیج فارس و روابط پر تنش آنها پرداخت. در این گزارش آمده است: شرایط در مناطق اطراف خلیج (فارس) به نقطه‌ جوش رسیده و بدون شک گرمای شدید تابستان دلیل آن نیست. این منطقه پس از اینکه عربستان، امارات، بحرین و مصر، قطر را به حمایت از تروریسم متهم و روابط هوایی و دریاییشان را با آن قطع کردند، دچار تنش‌های شدیدی شده است. چهار کشور مذکور ممچنین قطر را در محاصره اقتصادی قرار داده‌اند؛ اما قطر اتهامات علیه خود را رد و از این کشورها انتقاد کرده است.

پس از اینکه ریاض ادعا کرد دوحه علیه عربستان اعلان جنگ کرده است جنگ لفظی این کشورها در روز یکشنبه، به بحث درباره‌ جنگ کشیده شد. شبکه تلویزیونی سعودی «العربیه» گزارش داد «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان، به شدت از درخواست قطر برای جهانی شدن حج انتقاد کرد و آن را «اعلان جنگ علیه پادشاهی عربستان» توصیف کرده است. عادل الجبیر در این خصوص گفت: «ما حق پاسخ دادن به هر کسی که برای جهانی سازی مکان‌های مقدس تلاش می‌کند را داریم». دوحه در واکنش به این اظهارات، عربستان را به جعل کردن اخبار و انتشار اطلاعات غلط متهم کرد.

تاثیر نشست منامه بر بحران قطر

اظهارات الجبیر همزمان با نشست وزرای خارجه بحرین، مصر، عربستان و امارات در منامه بیان شد. وزرای خارجه این کشورها در بیانیه‌ای اعلام کردند رایزنی با قطر فقط در صورت پایبندی آن به 13 شرطی که آنها ماه گذشته مطرح کردند، امکانپذیر است. زمانیکه این چهار کشور در 22 ژوئن برای قطر ضرب‌الاجلی را مشخص کردند، قطر آن را «غیرمنطقی» خواند و نمایندگان آن گفتند شرایط موجود «یادآور عملکرد افراطی و تنبیهی این کشورهای متخاصم است که تاریخ نشان داده به جنگ منجر می‌شوند».

«شیخ محمد بن عبدالرحمان الثانی»، وزیر خارجه قطر، روز دوشنبه بیانیه این چهار کشور را رد کرد و آن را یک «سیاست ستیزه‌جویانه» توصیف کرد. کویت برای میانجی‌گیری میان طرفین و دفع تنش‌ها از طریق دیپلماتیک، پا پیش گذاشته؛ اما تاکنون هیچ راه حلی پیدا نشده است و در صورتیکه بیانیه‌های روز یکشنبه را جدی بگیریم آشتی این کشورها فقط یک سراب است. تحلیلگران بر این باورند که ادامه تنش‌ها، خطر یک جنگ نظامی را افزایش می‌دهد و اظهارات الجبیر نیز به نگرانی از وقوع جنگ دامن زده است.

بازی چهار کشوری که علیه دوحه متحد شده‌اند

به عقیده ناظران، عملی نبودن 13 شرط این چهار کشور و مطرح کردن دوباره‌ آن، احتمال رویارویی نظامی طرفین را بیشتر می‌کند. دوحه اعلام کرده است این درخواست ها طوری طراحی شده‌اند که قابل انجام نباشند. پس این سوال پیش می‌آید که انگیزه اصلی از  این تنش‌ها چیست. تحلیلگران می‌گویند متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم تنها یک سرپوش برای هدف اصلی ریاض است. احتمالاً ریاض قصد دارد بر همسایه خود مسلط شود و رژیم حاکم آن را تغییر دهد.

چهار کشوری که قطر را محاصره کرده‌اند خواستار کاهش روابط آن با ایران، بسته شدن پایگاه نظامی ترکیه در این کشور و تعطیلی شبکه الجزیره شده‌اند. دوحه در واکنش به این خواسته‌ها تعداد نیروهای ترکیه را افزایش داده و مواد غذایی مورد نیازش را از ایران وارد می‌کند. خواسته‌های عربستان ممکن است قطر را از لحاظ استراتژیک به سمت ایران متمایل کند.

آیا آمریکا ذینفع این تنش‌ها است؟

پیام‌های ضد و نقیضی که از سوی کاخ سفید و پنتاگون شنیده می‌شود نشان می‌دهد تأثیر آمریکا بر ریاض در بحران قطر زیاد نیست. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا خیلی سریع در انتقاد از حمایت قطر از تروریسم، با عربستان همراه شد. اما وزارت امور خارجه و وزارت دفاع آمریکا لحن بی‌طرفانه‌ای را در این خصوص اتخاذ کردند. البته ترامپ کمی بعد خواستار حل مشکل از طریق مذاکره شد؛ اما به نظر می‌آید حرف او در دایره‌ سلطنتی عربستان شنیده نشده است. «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا، نیز از سعودی‌ها خواسته پیشنهادهای «منطقی و عملی» برای حل این مشکل مطرح کنند. اما تلاش های دیپلماتیک او نیز نتوانست این بن‌بست را پایان دهد.

اختیارات جدید ولیعهد عربستان و تاثیر آن بر تنش‌های منطقه

احتمالاً برکنار کردن ولیعهد عربستان و انتصاب «محمد بن سلمان»، پسر پادشاه سعودی، به جای او در ماه ژوئن یعنی فقط چند هفته بعد از آغاز تنش‌ها تأثیر مثبتی بر حل این بحران نخواهد گذاشت. برجسته شدن نقش این مقام 31 ساله و عملکرد پیشین او به عنوان وزیر دفاع عربستان نشان می‌دهد سیاست‌های سختگیرانه‌ای را در پیش خواهد گرفت. او در سال 2015 جنگ با حوثی‌ها در یمن را آغاز کرد و قصد عقب‌نشینی از موضع خود را ندارد. به طوریکه گزارش‌ها نشان می‌دهد جنگنده‌های عربستان حتی غیرنظامیان را هم هدف می‌گیرند.

تحلیلگران می‌گویند اگر محمد بن سلمان بخواهد برای تقویت جایگاهش، روشی که پس از انتصابش به عنوان وزیر دفاع داشت را ادامه دهد، ترفیع او خبر خوبی برای قطر نیست. «جو لائوری» در مجله خبری «Consortiumnews» نوشت: «صدام حسین [دیکتاتور عراق] نیز یک سال پس از قدرت گرفتن، برای تحکیم جایگاهش تحت حمایت آمریکا به ایران تجاوز کرد».

در انتهای این مطلب آمده است: هفت هفته از آغاز بحران قطر می‌گذرد و تنش‌ها تشدید شده‌اند. جهان منتظر است ببیند روند مذاکرات این بحران را به کدام طرف جهت می‌دهد. در این مدت لفاظی طرفین بیشتر شده و احتمال رسیدن به یک قطعنامه سیاسی تضعیف شده است.

انتهای پیام/