دسترسی ها

سابقه تولید هواپیماهای جنگنده در ایران به دوران 8 سال دفاع مقدس بازمی‌گردد که تلاش‌های بی‌بدیل شهید ستاری در این خصوص هنوز در ذهن کارکنان نیروی هوایی باقی است. ثمره این تلاش‌ها در سال‌های بعد و با حضور آذرخش و صاعقه در بدنه اسکادران هوایی کشور مشاهده شد و پاسخی برای تمامی افرادی بود که این حرکت را پیشاپیش محکوم به شکست می‌دانستند. از این رو عجیب نیست که در این بخش هم افکار دیرباورانه هنوز وجود داشته باشد و قبول دستیابی به فناوری‌های روز نظامی دنیا برای این گروه اندکی عجیب و دور از ذهن باشد، همانگونه که در واقعه ضبط هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین آمریکا نیز در ابتدا گمانه‌زنی‌های زیادی وجود داشت تا اینکه با نمایش خود هواپیما و حتی رمزگشایی از اطلاعات حافظه آن، سکوت بین‌المللی برای مخالفان ایجاد شد.

قاهر یک جنگنده جت تک‌موتوره و تک‌سرنشینه با دو ورودی هوا در دو طرف کابین خلبان است. طول قاهر کمتر از ۱۶ متر و فاصله دو نوک بال آن کمتر از ۱۱ متر تخمین زده می‌شود.

واقعیتی که باور آن برای دشمنان سخت است

تصاویری از پرواز این هواپیما پخش شده که دیوید چنسیوتی از کارشناسان و خلبانبان ایتالیایی مدعی شده است که بیشتر به پرواز کنترل از راه دور یک مدل هواپیما شباهت دارد تا پرواز یک جت جنگنده مدرن. دیو ماجومدار هم در پایان تحلیلی که از مشخصات این هواپیما ارائه داده با تردید بسیار حدس می‌زند که این هواپیما یک مدل آزمایشی باشد و به عنوان یک بستر آزمایشی ساخته شده است. به نوشته دیوید چنسیوتی کارشناس هوانوردی و خلبان سابق نیروی هوایی ایتالیا قاهر-۳۱۳ از «آیرودینامیک غیرقابل قبول و زیبایی هالیوودی» برخوردار است و برای ایفای نقش یک جت جنگنده کوچک است.

 به گفته وی کابین خلبان بسیار ساده‌تر از کابین یک جنگنده پیشرفته است و به کابین هواپیماهای کوچک شخصی شباهت دارد. دماغه هواپیما هم کوچک‌تر از آن است که بتوان راداری در آن قرار داد. ورودی‌های هوا بیش از اندازه کوچک هستند و هیچ نوع اگزوز خروجی برای قسمت موتور وجود ندارد و اگر از پس‌سوز موتور استفاده شود کل جت ذوب خواهد شد. وی معتقد است که قاهر-۳۱۳ در مجموع شبیه یک مدل آزمایشی بزرگ است.

دیوید ماجومبار در Flight Global نوشته که قاهر-۳۱۳ شباهت مبهمی با هواپیمای آزمایشی بوئینگ برد آو پری (Boeing Bird of Prey) دارد که برای تست‌های پنهان‌کاری ساخته شده بود. اما برخلاف برد آو پری از طراحی منشوری استفاده می‌کند که یادآور اولین پروژه‌های هواپیماهای پنهان‌کار آمریکا مثل پیش‌نمونه لاکهید هو بلو (Lockheed Have Blue) در دهه ۱۹۷۰ است که بعدها به تولید اف-۱۱۷ نایت‌هاوک منجر شد. وی همچنین نوشت با توجه به اندازه بسیار کوچک هواگرد و تک‌موتوره بودن آن، قاهر-۳۱۳ احتمالا از مدل مهندسی معکوس شده موتور توربوجت ژنرال الکتریک جی-۸۵ موتور جنگنده اف-۵ استفاده می‌کند.

تال اینبار کارشناس هوانوردی اسرائیلی در گفتگو با معاریو قاهر-۳۱۳ را بیشتر شبیه به یک ماکت فایبرگلاس یا مقوایی توصیف کرده تا یک جنگنده بمب‌افکن رادارگریز چندمنظوره که رسانه‌های ایران آن را معرفی کرده‌اند. وی گفته: این یک هواپیما نیست؛ چون یک هواپیمای واقعی این گونه نیست. اما یک مهندس هوافضای دیگر که به طور ناشناس با تایمز اسرائیل گفتگو کرده گفته هر چند مشخص است که این هواپیما یک نمونه قابل استفاده نیست اما طرح پیشرفته پنهان‌کاری به همراه مانورپذیری فوق‌العاده در آن به کار رفته و هر چند از توانایی بمباران برخوردار نیست، اما پتانسیل این را دارد که به یک هواپیمای رهگیر تبدیل شود. به گفته وی، جمهوری اسلامی ایران به یک رهگیر دفاعی با قدرت غافلگیری نیاز دارد و اندازه قاهر-۳۱۳ در حدی هست که بتواند موشک‌های هوابه‌هوای واقعی را حمل کند.

شبکه خبری BBC در گزارشی نوشت به نظر می‌رسد این هواپیما یک کپی بی‌ارزش از اف ۲۲ رپتور و توانایی‌های آن باشد. روزنامه اسرائیلی هاآرتص نیز طی گزارشی نوشت که فیلم نشان داده شده از پرواز هواپیما، مبهم و به نظر فقط یک پهپاد بود.

و اما واقعیتی شیرین

شاید دشمنان جمهوری اسلامی ایران ویژگی‌های منحصر به فرد قاهر 313 را ندیده‌اند که لب به یاوه‌گویی گشوده‌اند، ویژگی‌هایی همچون؛

در سیستم ساختاری قاهر 313 از دو ورودی و مکنده هوا برای رساندن اکسیژن به موتور استفاده شده است؛ با توجه به زاویه غیر مستقیم ورودی هوا نسبت به موتور، بازتاب راداری آن کاهش یافته، و آن را زاویه‌دار ساخته‌اند تا بتواند انرژی موجی رادار را جذب کند، دقیقا همانند چیزی که در F35 دیده می‌شود. گازهای داغ خروجی موتور قبل از خروج با هوای خنک مخلوط می‌شوند، تا تأثیر گرمایی بر سطح هواپیما کاهش یابد.

از مواد جاذب راداری در بدنه استفاده شده است، تا انرژی موجی را جذب و بازتاب راداری آن کاهش یابد.

با توجه به طول و ارتفاع کم ۱۶ و ۴ متری که برآورد شده است، هواپیما دارای دو محفظه با ظرفیت دو بمب ۲۰۰۰ پوندی، یا تعداد بیشتری موشک هوابه‌سطح، یا حداقل ۶ موشک هوابه‌هوا در رسته آر-۱۷ یا پی‌ال-۱۲ می‌باشد.

دیگر ویژگی‌های مهم قاهر

اما نگاهی دقیق‌تر به این مساله می‌تواند کارگشا باشد و آن توجه به این نکته است که هیچ گروهی اعم از نظامی و حتی غیرنظامی، ابزارهای حیاتی و استراتژی‌های محرمانه خود را به عرصه نمایش عمومی نخواهد گذاشت و تنها بخشی از توان دفاعی که محرمانگی خود را از دست داده برای عموم منتشر می‌شود. توجه به این نکته شاید بخشی از گستره فعالیت‌های توسعه دفاعی کشور را بیش از پیش نمایان سازد که نمایش قاهر 313 تنها بخشی از فعالیت‌هایی است که امروزه محرمانگی خود را از دست داده و ضرورتی برای اختفای آن وجود ندارد.

گزارش از حمیدرضا قربانی