به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مبارکه نا، امروز دهمين مراسم گراميداشت روز ملي فناوري هسته‌اي در سالن اجلاس سران و با حضور رئيس‌جمهور برگزار مي‌شود. جشنی که در دهمین سالگردش برای اولین بار پس از توافق برجام برپا می‌شود اما از کیک آن خبری نیست. با این حال مواضع رئيس‌جمهور نسبت به توسعه دانش و فناوري هسته‌اي در مراسم امروز مي‌تواند سياست‌هاي دولت را در چند وجه از جمله اقتصاد مقاومتي و نگاه به توسعه اقتصادي دانش‌بنيان به نمايش بگذارد به شرطی که برجام‌زدگی برخی اجازه دهد.
حساسيت‌هاي بين‌المللي بر سر بهره‌مندي كشورمان از فناوري هسته‌اي نشان مي‌دهد كه در زمان و موقعيت مناسبي روي توسعه و بومي‌سازي دانش و فناوري هسته‌اي سرمايه‌گذاري كرده‌ايم. اين سرمايه‌گذاري نه‌تنها در عرصه بين‌المللي دست برتر را به ما اختصاص داد، بلكه به الگويي براي توسعه ساير رشته‌ها و زمينه‌ها بدل شد. بماند كه تعميم موفقيت و شيوه عملكرد در حوزه هسته‌اي به ساير عرصه‌ها به انتخاب و سليقه دولت‌ها گذاشته شد و همين امر اجازه نداد تجربه زيسته دانش و فناوري هسته‌اي به زمينه‌هاي علمي و اجتماعي و اقتصادي ديگر نيز سرايت كند. به ويژه اينكه دستاوردهاي هسته‌اي ما كشورهاي بزرگ دنيا را پاي ميز مذاكره و امضاي قرارداد و توافقنامه كشاند و باز هم بماند كه با اين حال در رودربايستي‌هاي سياسي و ديپلماتيك فتيله چرخه‌هاي توليد سوخت هسته‌اي را پايين كشيد.
اقتصاد هسته‌اي، تجربه هسته‌اي يا بمب هسته‌اي كدام ترسناك‌تر است؟
اگرچه مذاكره قدرت‌هاي بزرگ جهان با كشورمان بر سر مسئله هسته‌اي به بهانه احتمال توليد سلاح صورت گرفت و به توافق انجاميد، با اين حال انتظار مي‌رود كساني كه توسعه اقتصادي و رفع ركود را به دامن برجام گره مي‌زنند و از آن به عنوان توفيق مثال‌زدني در برقراري ارتباطات ديپلماتيك ياد مي‌كنند، بدانند كه علاوه بر دادن اطمينان چندقفله به طرف‌هاي مذاكره‌كننده نسبت به كاهش خلوص و ميزان غني‌سازي، اقتصاد هسته‌اي و تجربه هسته‌اي و ارتباط اين دو نيز در معرض تهديد دست‌درازي قرار داده شده است. در عين حال كه كارشناسان اين مسئله را داراي اثر معكوس در حفظ انگيزه و روحيه دانشمندان اين حوزه ارزيابي مي‌كنند. دانشمنداني كه جز در كشور خودمان امكان مطالعه و تحقيق و پيشبرد مرزهاي دانش را ندارند، به جز اينكه سال‌ها كشور براي تربيت آنها هزينه و برنامه‌ريزي كرده است و شمار متخصصان هسته‌اي كشور با روند توسعه دانش و فناوري آن متناسب بوده است.
از سوي ديگر هر دانش منتج به فناوري كه توليد و محصول به دنبال دارد، محرك اقتصاد است و هر اقتصاد پويايي توان سفيري فرهنگ و تمدن يك ملت را دارد. فناوري هسته‌اي چنين فرصت غيرقابل چشم‌پوشي و معامله و راهبردي را در اختيار كشور قرار مي‌دهد و از آنجا كه اين دانش و فناوري توانسته بومي شود و به وزنه ثباتي در ايجاد اشتغال و توسعه صادرات غيرنفتي تبديل شود، مي‌توانست معادلات جهاني را بر سر بازار مصرف تضمين شده كشورمان به خطر بيندازد. با وجودي كه موافقان اقدامات دولت در رابطه با شيوه توافق بر سر مسئله هسته‌اي اين مسئله را رد مي‌كنند اما در عمل طرف‌هاي مذاكره‌كننده با گرفتن فن ماهيگيري و ابزار توسعه آن از طرفي و رفع تحريم‌ها و آزادسازي پول‌هاي بلوكه شده فرصت داشتن ماهي را در اختيارمان گذاشته‌اند و نتيجه اين التيام مقطعي و زودگذر ركود و نوسانات اقتصادي است و در نقطه مقابل مباني اقتصاد مقاومتي قرار دارد.
علاوه بر اينكه از الگوي توسعه اين دانش و فناوري و نحوه سرمايه‌گذاري بر آن مي‌توان در زمينه‌هاي سودآور علمي و فناورانه و اقتصادي ديگر نيز بهره برد. در حالي كه محدود كردن اين دانش و فناوري، الگوي موفق آن را از كارايي مي‌اندازد.
برگزاري جشن ملي فناوري هسته‌اي به جز فرصت تمجيد از دستاوردهاي برجامي، مي‌تواند فرصت مطالعه و بازخواني مفاد منتشر نشده توافقات براي دست‌اندركاران باشد كه ببينند هدف طرف‌هاي مذاكره‌كننده كدام يك از وجوه توسعه علمي ما است.
به هر رو امروز و در حالي كه كشور سالي را پشت سر گذاشته كه توافقنامه برجام سايه سنگيني بر فناوري‌هاي بومي ما از جمله فناوري‌هاي هسته‌اي و فضايي انداخته و توسعه فناوري‌هاي پيشرفته مرتبط با اين دو حوزه بنيادين و فراگير را كند كرده و از شتاب انداخته، به نظر مي‌رسد فناوري هسته‌اي دلیل تازه‌اي براي جشن گرفتن نداشته باشد. محدود كردن دانش فناوري هسته‌اي در كاربري‌هاي بهداشتي و درماني يكي از نشانه‌هاي تهي شدن چنته كشور از توسعه دانش و فناوري در اين حوزه است.
اگر برجام بگذارد، رئيس‌جمهور از فناوري هسته‌اي مي‌گويد
گزارش‌هاي رسيده حاكي از آن است كه امروز و در دهمين گراميداشت روز ملي فناوري هسته‌اي سانتريفيوژ‌هاي جديد و پيشرفته در حوزه سلامت و توليد واكسن معرفي مي‌شوند. اين مراسم در سالن اجلاس سران با حضور رئيس‌جمهور و مقامات كشوري و لشكري و نيز كاركنان و مديران سازمان انرژي اتمي برگزار مي‌شود.
البته اين گزارش صورت خوشبينانه‌اي هم دارد. به اين صورت كه دهمين گراميداشت روز ملي فناوري هسته‌اي در سال 95 در حالي برگزار مي‌شود كه پرونده هسته‌اي ايران پس از 13 سال در سال 94 بسته شد و تمامي قطعنامه‌هاي شوراي حكام و شوراي امنيت عليه ايران لغو و از اين پس برنامه جامع اقدام مشترك و قطعنامه 2231 اجرايي خواهد شد و به مدت هشت الي 10 سال در چارچوب اين برنامه، برنامه صلح‌آميز هسته‌اي ايران از سوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي راستي آزمايي مي‌شود.
ايران از اين پس در چارچوب آژانس و همكاري‌هاي بين‌المللي قادر است توانمندي‌هاي علمي و فناوري هسته‌اي خود را ارتقا دهد. همچنين سازمان انرژي اتمي از سال گذشته مذاكرات و رايزني‌ها براي امضاي قراردادها و تفاهم‌هاي ساخت نيروگاه‌هاي كوچك و بزرگ قدرت هسته‌اي را در دستور كار قرار داده است.
واحد دوم نيروگاه بوشهر از جمله اين قراردادها است كه قرار است به زودي ميان ايران و روسيه اجرايي شود و كلنگ آن به زمين زده شود. همچنين ايران و چين نيز تفاهم همكاري براي ساخت نيروگاه‌هاي هسته‌اي با قدرت پايين را در دستور كار قرار دادند.
هرچند به نظر مي‌رسد سخنراني رئيس‌جمهور در جشن ملي فناوري هسته‌اي مانند روز فناوري فضايي به خارج از دايره مزاياي برجام نفوذ نكند.
انتهای پیام/
روزنامه جوان
Tuesday, 26 November , 2024