گزارش از توانمندی موشک‌های بالستیک ایرانی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مبارکه نا به نقل از جهان، در همان سالهای میانی دفاع مقدس که جمهوری اسلامی برای پاسخ دادن به حملات و تجاوزهای شهری رژیم بعث، به دنبال تشکیل یگان موشکی بود، در همان مقطع که ۱۳ نفر از جوانان رزمنده ایرانی برای آموزش‌های اولیه موشکی به سوریه رفتند، در همان روزهایی که اولین موشک ایران با همه مشقات و کارشکنی‌ها و کمبودها به سمت بغداد شلیک شد، کسی فکرش را هم نمی‌کرد که کمتر از ۲ دهه بعد، جوانان کم تجربه آن روز، قوی‌ترین یگان موشکی منطقه را اداره کنند به طوری که امروز به گفته صاحب نظران حوزه نظامی، جمهوری اسلامی ایران جزو ۱۰ کشور اول جهان در حوزه فناوری‌های موشکی باشد.

با سرمایه گذاری ایران در این حوزه و نیز تلاش و مجاهدت خاموش فرزندان گمنام انقلاب، سالهاست این امر محقق شده و حالا جمهوری اسلامی انبوهی از موشکهای کوتاه بُرد، میان بُرد و دوربُرد خود را در انواع مختلف کروز و بالستیک دارد که اگر «شهاب» را شناخته شده ترین عضو این خانواده بدانیم، باید به موشک‌های دیگری نظیر قدر، قیام، سجیل، فاتح، هرمز و خلیج فارس نیز اشاره کرد که کلکسیونی از موشکهای متعدد با ماموریت های ویژه را تشکیل می‌دهند.

* کابوس صهیونیستها اینگونه کلید خورد

گزارش را با یک خاطره از شهید حسن طهرانی مقدم ادامه می‌دهیم؛ کسی که وصیت کرد روی سنگ قبرش بنویسند: «اینجا مدفن کسی‌ست که می‌خواست اسرائیل را نابود کند.»

این خاطره را یکی از همرزمان نزدیک پدر موشکی ایران، اینگونه روایت می‌کند:

«پس از ایام دفاع مقدس ما فقط سامانه موشکی اسکاد B را داشتیم که وارداتی بود و موشک نازعات که آن هم برای عملیاتی شدن کاملش نیاز به یک مقداری کار داشت تا به آن مرحله برسد.

(برای آشنایی با موشک اسکاد B اینجا را کلیک کنید.)

در این شرایط، سردار مقدم دست به طرح‌ریزی برنامه‌ای زد که برای خود ما و حتی تعدادی از بچه‌ها بیشتر شبیه یک رویا بود.

چند ماه که گذشت، ایشان (شهید مقدم) گفت که آرزوی من این است و روزی خیالم راحت می‌شود که به سامانه‌ موشکی دست پیدا کنیم که رژیم غاصب اسرائیل را مورد هدف قرار دهیم.

این، زمانی بود که ما موشک اسکاد ۳۰۰ کیلومتری آن هم وارداتی غیر بومی داشتیم و حتی داشتن موشک اسکاد C که دارای ۵۰۰ -۶۰۰ کیلومتر برای ما یک هدف بسیار بزرگی بود که اگر ما به این سامانه دست پیدا می‌کردیم، چه کار بزرگی انجام دادیم.

اینجاست که سردار مقدم آرزویی می‌کند که قاعدتا باید موشک با ۱۲۰۰-۱۳۰۰ کیلومتر بُرد داشته باشد که بتواند به طور جدی مقابل رژیم صهیونیستی بایستد.

در آن دوران به موازات موشکهای سوخت جامد زلزال، به موشک‌های شهاب۱ و شهاب ۲ نیز دست یافتیم.

دیگر کاملا آن موشکهای اسکاد با تولید و طراحی و ساخت موشکهای شهاب ۱و۲ کاملا بومی شدند یعنی این قدم ها با آن تلاشهای بی وقفه‌ای که انجام می‌شد، یکی یکی به ثمر می‌نشست.

در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ وقتی پروژه شهاب ۳ توسط متخصصین داخلی به صورت کاملاً بومی به ثمر می‌نشیند، یکی از آرزوهای دیرینه‌اش تحقق پیدا می‌کند.

من خودم شاید تصورم این بود که خب ما به موشک شهاب۳ دست پیدا کردیم. برد مناسبی که بتواند اسرائیل را تحت پوشش قرار بدهد و در حقیقت یک هدف بزرگ تامین شده، پس دیگر کار تمام است اما کار برای حاج حسن تمام نشده بود.

به خاطر داریم آن زمانی که اعلام شد جمهوری اسلامی ایران صاحب سامانه موشکی شهاب۳ شد، در اردوگاه دشمن چه اوضاعی پیش آمد.

در هر مقطعی که فنآوری سامانه‌های موشکی پیشرفته‌تر می‌شد، این رعب و وحشت در دل دشمن بیشتر گسترش پیدا می‌کرد.»

** سه‌گانه ایران برای نابودی اسرائیل

– نامدارترین موشک‌های ایرانی از شهاب تا قدر

خانواده «شهاب» را باید نامدارترین نسل موشک‌های ایرانی بنامیم که در ۳ رنج شهاب یک، دو و سه تولید شدند.

در واقع جمهوری اسلامی ایران در اولین گامهای خود برای تولید موشک در داخل، شهاب ۱ را با بُرد ۳۰۰ کیلومتر از روی موشک اسکادB ساخت و حدود ۲ سال بعد، موشک شهاب ۲ با بُرد ۵۰۰ کیلومتر ساخته شد.

بعد از آن بود که با الگوبرداری از روی موشک اسکاد C، اولین موشک جمهوری اسلامی ایران با هدف اصابت به سرزمین‌های اشغالی با نام «شهاب ۳» تولید شد.

این موشک بُردی در حدود ۱۱۵۰ کیلومتر داشت که برای اصابت به سرزمین‌های اشغالی می‌بایست از مرزهای غربی کشور نظیر گیلانغرب شلیک می‌شد.

پس از آزمایش موشک شهاب ۳ در سال ۱۳۷۷ و اعلام مشخصات آن از جمله بُرد، نگاه دشمنان به توانایی موشکی ایران تغییر کرد زیرا ارائه نمونه‌های جدیدتر، دوربُردتر و دقیق‌تر از خانواده موشکهای شهاب نشان دهنده رسیدن ایران به سطوح بالای فناوری موشکی بود که نوید محصولات مخوف‌تری را در آینده می‌داد.

نمونه‌های مختلفی از شهاب۳ تولید و به خدمت نیروهای مسلح کشور درآمد که از نظر بُرد و زیرسامانه‌ها ارتقاء یافته‌اند اما همگی یک مرحله‌ای سوخت مایع بوده و از سامانه هدایت اینرسیایی برخوردارند.

از جمله می‌توان به نمونه‌ پیشرفته‌تر شهاب ۳ با نام «قدر» با قابلیت بهره‌گیری از کلاهک‌های Multi War Head (بارانی)، تولید و تحویل رده های عملیاتی گردیده که قابلیت هدف‌گیری تا بُرد ۲هزار کیلومتر را دارند.

قدر البته در ۲ نوع قدر F و قدر H تولید شد که بُرد این موشک در نوع دوم آن چیزی در حدود ۱۶۵۰ کیلومتر است.

موشک‌های سوخت مایع با توجه به نیاز به شارژ شدن سوخت در مخازن پیش از پرتاب، زمان آماده‌سازی زیادی دارند. در این حالت امکان شناسایی موشک پیش از پرتاب وجود دارد. برای رفع این مشکل از سالها پیش سیلوهای زیرزمینی برای پرتاب موشک‌های بالستیک در نقاط مختلف کشور ساخته شده که می‌توان موشک شارژ شده و آماده شلیک را تا چند ماه در آنها نگاه داشت.

جدول مقایسه‌ای مشخصات شهاب3 و قدرF
نام بُرد طول وزن مسلح وزن سرجنگی نوع سوخت قُطر جدایش ماموریت
شهاب3  1150 کیلومتر 15.54 متر 15360 کیلوگرم 670 کیلوگرم مایع 125 سانتیمتر یک مرحله ای زمین به زمین
قدرF 1950 کیلومتر 15.86 متر 17460 کیلوگرم 650 کیلوگرم مایع 125 سانتیمتر یک مرحله ای زمین به زمین

با دستیابی ایران به موشک ۲هزار کیلومتری سوخت مایع -بردی که تاکنون از سوی فرماندهان نیروهای مسلح به عنوان سقف تعیین شده برای موشک های زمین به زمین ایرانیست- این بُعد از نیازهای موشکی برآورده شد. اما از آنجا که در این صنعت، ۲ فاکتور «دقت» و «قدرت» نیز به اندازه «بُرد» تاثیرگذار است، صنعت موشکی با تدبیر شهید طهرانی مقدم به طی مجدد مسیر گذشته پرداخت اما این بار با هدف تامین دقت و قدرت تخریب بیشتر موشک‌ها.

یکی از هدف‌گذاری‌ها در نسل های پس از شهاب و قدر، استفاده از «سوخت جامد» در موشک های دوربُرد بود؛ سوختی که البته در موشک های کوتاه بُرد فاتح با برد ۳۰۰ کیلومتر نیز بکار رفته اما حالا باید این سوخت به موشک هایی تزریق شود که ماموریت اصلی آنها نابودی بزرگترین دشمن انقلاب اسلامی در منطقه است.

البته باید این را هم در نظر داشت که استفاده از سوخت جامد اگرچه توانمندی ها را در حوزه های مختلفی نظیر قدرت، سرعت افزایش می دهد اما خطرپذیری و ریسک بالایی نیز دارد.

* سجیل؛ موشک عاشورایی ایران برای نابودی اسرائیل

موشک «سجیل» همانند موشک قدر در نیمه دوم دهه ۸۰.ش معرفی شد که برخی آنرا برترین موشک بالستیک ایرانی می‌دانند.

این موشک (محصول پروژه عاشورا)، اولین موشک دوربُرد سوخت جامد ایران، به سرعت و تنها ظرف چند دقیقه آماده پرتاب شده و پس از شلیک نیز پرتابگر آن به سرعت محل را ترک می‌کند. این ویژگی باعث کاهش احتمال نابودی موشک قبل از پرتاب می‌شود.

همچنین به دلیل شتاب بسیار بالای سجیل، امکان ردگیری آن در فازهای اولیه پرتاب بسیار کم و عملا شانس دشمن برای انهدام این موشک در طی پرواز را ناچیز می‌کند.

بُرد سجیل ۲۰۰۰ کیلومتر عنوان و تاکنون در ۲ نمونه سجیل ۱ و ۲ معرفی شده است.

این موشک از نوع دو مرحله ای بوده که پس از اتمام سوخت مرحله اول، این بخش از موشک جدا شده و مرحله دوم روشن می شود. با اینکار، بخشی از جرم بدنه که خالی شده و بار اضافه محسوب می‌شود، از موشک جدا شده و به افزایش بُرد کمک می‌کند.

سجیل با خروج از جو و طی مسیر در چنین ارتفاعی به داخل جو بازگشته و با سرعت حدود ۱۳ ماخ (حدود۴۳۰۰ متر بر ثانیه) به سوی هدف سرازیر می‌شود که انهدام آنرا برای تمام سامانه‌های دفاع هوایی موجود «ناممکن» کرده است.

فناوری سوخت جامد مرکب که در این موشک استفاده شده نیز علاوه بر ویژگی‌های رانشی مطلوب، عمر انبارداری بالایی را نیز برای آن به دنبال دارد.

سامانه های هدفگیری ناوبری و هدایت سجیل دقت بسیار بالایی را برای آن به ارمغان آورده اند که برای این موشک ارزش عملیاتی زیادی را ایجاد کرده است.

موشک سجیل ۲ نیز از سوخت جامد استفاده می‌کند که نسل جدیدتری از سوخت موشک به شمار میرود. همچنین این موشک از سرعت و دقت بیشتری در برخورد با هدف بهره برده و از عملکرد منحصر به فردی در سیستم ناوبری به نسبت دیگر موشکهای زمین به زمین ایران برخوردار است.
مشخصات موشک سجیل نام بُرد طول وزن مسلح وزن سرجنگی نوع سوخت قُطر جدایش ماموریت
سجیل ۲۰۰۰ کیلومتر ۱۷.۹ متر ۲۳۵۴۰ کیلوگرم ۶۵۰ کیلوگرم جامد ۱۲۵ سانتیمتر دو مرحله‌ای زمین به زمین

بنابر این با توجه به اخبار و گزارش‌های رسمی اعلام شده از سوی نیروهای مسلح، تا امروز باید سه‌گانه «شهاب»، «قدر» و «سجیل» را نامزدهای اصلی نابودی اسراییل دانست، موشک‌هایی که از فاصله دور به سمت سرزمین های اشغالی شلیک می‌شوند و البته اینها به جز موشک‌های پیشرفته‌ایست که امروز در اختیار مقاومت اسلامی منطقه قرار دارد.

* موشک قیام؛ مخصوص پایگاههای آمریکایی

۲۹ مرداد ماه سال ۸۹ بود که برای اولین بار جدیدترین موشک بالستیک میان برد ایرانی با نام «قیام» با موفقیت تست و شلیک شد.

‌این موشک از کلاس جدید موشک‌های ایرانی بود که دارای ویژگی‌های فنی جدید و قدرت تاکتیکی منحصر به فرد است.

«قیام» را دروازه ورود ایران به عرصه جدید در ساخت موشک‌های بالستیک نامیدند به طوری که می توان گفت تجربه ۲۵ ساله صنعت دفاعی کشور در عرصه هوافضا تا آن روز در این موشک خلاصه می‌شود؛ موشکی که نداشتن بالک به عنوان یکی از ویژگی های آن، علاوه بر افزایش سرعت، قابلیت پرتاب موشک از انواع لانچرهای خاص را به آن می‌دهد.

این موشک بالستیک بنا بر ماموریت‌های تعریف شده، می‌تواند اهداف را در فواصل مختلف مورد اصابت قرار دهد.
سردار حاجی‌زاده در این رابطه می‌گوید: «حاج حسن -طهرانی مقدم- یک بار برنامه‌ریزی کرد که به بُرد ۲ هزار کیلومتر برسیم. پس از آن برنامه دیگری داشت و معتقد بود که باید برگردیم و خلاءهای این بُرد را به لحاظ کمی و کیفی برطرف کنیم.

‌در این زمان بود که احساس شد یک موشک با برد ۸۰۰ کیلومتر برای اهداف آمریکایی نیاز داریم اما نه با ابعاد و انداره موشک‌های بزرگ.»

فرمانده نیروی هوافضای سپاه افزود: «موشکی مدنظر شهید طهرانی‌مقدم بود که با برد ۸۰۰ کیلومتر، ابعادی به اندازه موشک شهاب۱ داشته باشد.»

سرعت آماده سازی و شلیک موشک قیام، یکی دیگر از ویژگی های مهم آن است و البته تمامی ویژگی‌ها از قبیل جنس، مواد و دیگر خصوصیات نیز در این موشک رادارگریز مد نظر قرار گرفته است.

امروز میزان انبوهی از موشک بالستیک قیام تحویل نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شده است.

* «فاتح» تک تیرانداز ۳۰۰ کیلومتری ایران

موشک مایل پرتاب «فاتح» را در کنار بسیاری از ویژگی های منحصر به فردش -از جمله دقت فوق العاده- باید اولین گام مهم ایران در طراحی و ساخت موشک بالستیک سوخت جامد نیز دانست.

نمونه‎های مختلف این موشک با بُردهای ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر دارای محموله انفجاری شدید به جرم ۵۰۰ کیلوگرم است که سرعت آن به ۱.۵ کیلومتر بر ثانیه می‌رسد. این موشک از سامانه‎های پیشرفته هدایت و ناوبری برخوردار است و تا پایان مسیر هدایت می‌شود.

بنا بر گزارش‌های منتشر شده، خطای موشک فاتح کمتر از ۱۰ متر بوده که این در مورد نوع دریایی آن -خلیج فارس- از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است زیرا مأموریت آن انهدام اهداف متحرک دریایی است.

این میزان خطا بسیار کم و در حد سامانه‎های زمین به زمین کشورهای تراز اول در صنعت موشکی محسوب می‎شود که نشان از پیشرفت چشمگیر کشورمان در زمینه کاهش خطا و افزایش دقت سامانه‎های موشکی سطح به سطح دارد.

این میزان خطای اندک موشک‎های «فاتح» یا «خلیج فارس» یا دیگر موشکهای بالستیک به معنای دادن قدرت انتخاب به فرماندهان برای انهدام یک هواپیما یا آشیانه خاص، باند پرواز فرودگاه یا ساختمانی خاص در محدوده برد صدها کیلومتری این سلاح‎ها است که به معنی از بین رفتن یک هدف ارزشمند دشمن با اصابت هر فروند موشک ایرانی از این نوع خواهد بود.

از سوی دیگر، موشک‎های خلیج فارس و فاتح از چند نوع پرتابگر استفاده می‎کنند. پرتابگرهای تک فروندی دارای اتاقک مجهز به تجهیزات محاسبه پارامترهای پروازی و هدفگیری مستقر بر کامیون، پرتابگر ۲ فروندی «ذوالفقار» مستقر بر خودروی جدید و نیز یک پرتابگر ۳ فروندی نیمه متحرک کششی، انواع اصلی این پرتابگرها را تشکیل می‎دهند.

این پرتابگرها که اغلب آنها نیز متحرک هستند، قابلیت عملیاتی بسیار بالایی به این موشک‎ها برای پراکنده شدن در مناطق مختلف و اجرای آتش بسیار دقیق علیه دشمن ایجاد می‎کنند که عملاً کار یافتن پرتابگرها قبل از شلیک را برای او بسیار دشوار می‎کند.

* موشک خلیج فارس؛ مرگ سریع در دریا

این موشک در بهمن ماه ۱۳۸۹ توسط نیروی هوافضای سپاه با موفقیت آزمایش شد تا «خلیج فارس» به عنوان اولین موشک بالستیک مافوق صوت ایرانی علیه اهداف دریایی نام بگیرد.

رسم بر این است که برای مقابله با اهداف دریایی نظیر رزم‌ناوها و شناورهای سنگین، موشک‌های کروز به کار گرفته شوند (مانند هدف قرار دادن ناوچه ساعر در جنگ ۳۳روزه) اما این نوع از موشک، چالش‌های خاص خود را دارد که از جمله آن می‌توان به سرعت پایین موشک اشاره کرد که احتمال هدف قرار گرفتن آن را پیش از اصابت به هدف افزایش می‌دهد.

موشک «خلیج فارس» با شعاع بُرد عملیاتی ۳۰۰ کیلومتر به صورت هدایت ترکیبی عمل می‌کند به طوری که جستجوگر آن در فاز نهایی بر روی هدف قفل کرده و در این حالت، شناور دشمن هیچ راه گریزی از اصابت آن که کلاهکی با حدود ۴۵۰ کیلوگرم مواد منفجره دارد، نخواهد داشت.

سوخت موشک خلیج فارس، جامد است و این موشک توسط مرکز تحقیقاتی نیروی هوافضای سپاه طراحی و توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تولید شده و یکی از شاهکارهای سردار شهید حسن طهرانی‌مقدم به حساب می‌آید.

خلیج‌فارس در حقیقت نسل جدیدی از موشک‌ فاتح ۱۱۰ محسوب می‌شد اما با توجه به شکل طراحی دماغه این موشک می‌توان به تفاوت بین «خلیج فارس» و «فاتح» پی برد.

به نظر می‌رسد موشک خلیج فارس در نوک کلاهک خود از یک سامانه الکترواپتیک پیشرفته برای کشف اهداف در هنگام بازگشت به جو بهره می‌برد که این امکان را به موشک می‌دهد تا در زمان حمله، مستقل بوده و خود اقدام به کشف هدف کرده و خود را به سمت هدف هدایت کند.

نمایش استقرار این موشک بر روی لانچرهای متحرک و ۳تایی، گویای این مطلب است که می‌توان در آنِ واحد، موشک‌های بیشتری را از یک نقطه به سمت اهداف دریایی شلیک کرد و متحرک بودن آن نیز احتمال مورد اصابت قرار گرفتن سامانه را بسیار پایین می‌آورد.

مشخصات موشک‌های بالستیک فاتح و خلیج فارس
نام بُرد طول وزن مسلح وزن سرجنگی نوع سوخت قُطر ماموریت
فاتح 300 کیلومتر 8.9 متر 3670 کیلوگرم 500 کیلوگرم جامد 68 سانتیمتر زمین به زمین
خلیج فارس 300 کیلومتر 8.9 متر 3730 کیلوگرم 450 کیلوگرم جامد 68 سانتیمتر زمین به دریا

* آشنایی با موشک‌های هرمز ۱ و ۲

یکی دیگر از دستاوردهای مهمی که در اردیبهشت سال قبل (۱۳۹۳) در جریان بازدید رهبر معظم انقلاب از دستاوردهای جدید نیروی هوافضای سپاه برای اولین بار به نمایش درآمد، موشک‌های بالستیک ضدرادار و ضدکشتی «هرمز» بود.

موشک‌های هرمز ۱ و ۲ را با توجه به شباهت زیادشان به موشک «کلاس فاتح» می‌توان امتداد بهینه شده و ارتقا یافته همین خانواده دانست.

به گفته سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، بُرد موشک هرمز ۱ در حدود ۳۰۰ کیلومتر بوده و سرعت موشک هرمز ۲ نیز بین ۴ الی ۵ برابر سرعت صوت است.

موشک هرمز۱ (ضدرادار) بر خلاف موشکی مثل خلیج فارس که از هدایت اپتیکی بهره می‌برد و یا موشک فاتح ۱۱۰ که از یک سامانه دقیق هدایتی استفاده می‌کند، از جستجوگرهای امواج راداری بهره برده و به منبع انتشار آنها حمله می‌کند.

وزن سرجنگی این موشک به طور رسمی اعلام نشده است اما با توجه به شباهت آن به خانواده موشک‌های فاتح ۱۱۰ و همچنین موشک خلیج فارس، می‌توان وزن سرجنگی این موشک را بین ۴۵۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم تخمین زد.

در تصاویر منتشر شده از رزمایش این موشک، مشخص شد که هرمز ۱ توانسته است کانتینری به طول تنها ۶ متر را که راداری بر روی آن نصب شده بود، منهدم کند که دقت و عملکرد فوق‌العاده‌ای محسوب می‌شود.

سردار حاجی‌زاده در این‌باره می‌گوید: «هرمز۱ می‌تواند رادارهای روی ناو هواپیمابر یا یک سایت پاتریوت در خشکی و یا یک سایت راداری جستجوگر را منهدم کند.»

نکته دیگر در مورد سامانه موشکی «هرمز» (که کابوسی برای سپر دفاع موشکی اسرائیل خواهد بود) بحث تحرک بالای این سامانه است که بر روی یک پرتابگر با تحرک بالا قرار دارد.

شلیک این موشک به همراه «خلیج فارس» می‌تواند برای هر دشمنی در سطح دریا یک کابوس واقعی باشد زیرا حالا دشمن با ۲ نوع موشک فوق‌العاده سریع رو به رو است که از ۲ سیستم هدایتی کاملا متفاوت بهره برده و مقابله با هر کدام از آنها، مشکلات خاص خود را دارد.

** نگاهی به مهمترین دستاوردهای صنعت موشکی در ۲ سال اخیر

– از کلاهک بارشی تا خطای زیر ۵ متر/ موشک‌های ایران چه تغییری کردند

در طول یکی دو سال اخیر، صنعت دفاعی کشورمان دستاوردهای متعددی در حوزه موشکی، بالگردی، پهپادی، الکترونیکی، سایبری و … را به توان دفاعی کشورمان افزوده است.

– سرجنگی موشک‌های بالستیک «هوشمند» شدند

سرجستجوگر هوشمند برای موشک‌های بالستیک نقطه‌زن به عنوان دستاورد فناورانه جدید نیروهای مسلح با حضور سردار سرلشکر سید حسن فیروزآبادی رییس ستادکل در جشنواره سلمان فارسی بود که رونمایی شد.

سرجستجوگر هوشمند موشک‌های بالستیک در یکپارچگی با بقیه زیرسامانه نوین موشک با تامین قابلیت نقطه‌زن در خشکی و دریا توان رزم نیروهای مسلح را افزایش می‌دهد.

دقت اصابت و هوشمندی موشک‌های بالستیک در کنار قدرت تخریب و توان غلبه بر سامانه های ضد موشک از ویژگی های برجسته این دستاورد نوین موشکی است.

این فناوری نوین که فقط در اختیار برخی از کشورهای پیشرفته قرار دارد، به عنوان نقش آفرین راهبردی منحصرا روی سلاح های استراتژیک استفاده می‌شود.

– نسل جدید موشک‌های بالستیک با کلاهک بارانی

در آستانه یوم الله ۲۲ بهمن سال ۹۲ گذشته، موشک جدید ساخت وزارت دفاع با موفقیت تست شد: نسل جدید موشک بالستیک برد بلند با کلاهک بارانی که با سر جنگی بارانی برای انهدام جنگ افزارها و تجهیزات نظامی دشمن طراحی و تولید شد.

گریز از سامانه‌های ضد موشکی دشمن، قابلیت تخریب اهداف گسترده و امکان تخریب چند هدف مجزا از دیگر از ویژگی‌های این موشک است.

– تحویل انبوه ۴ مدل موشک‌ بالستیک به سپاه

انبوه موشک‌های بالستیک، سال گذشته با حضور وزیر دفاع به سپاه پاسداران تحویل داده شد.

موشک های بالستیک قدرH، قیام، فاتح و خلیج فارس، ازجمله موشک‌های بالستیکی بودند که انبوهی از آنها تحویل نیروی هوافضای سپاه شد.

– تجهیز موشک‌های بالستیک «قدر H» و «قیام» به سرجنگی‌های «بارانی»

با اعلام وزیر دفاع در مراسم تحویل انبوه موشک های بالستیک به نیروی هوافضای سپاه معلوم شد که که این سرجنگی ها حداقل بر روی ۲ موشک بالستیک قدر یک H و میانبرد قیام نصب شده است.

هم اکنون این ۲ موشک با توانایی حمل انواع سر جنگی های «بلاست» و «بارانی» توانایی انهدام طیف متنوعی از اهداف را دارا بوده و پرتاب از لانچرهای متحرک و سیلوها در مواضع مختلف و عبور از سپردفاع موشکی با داشتن قابلیت رادارگریزی، از مزایای این موشک ها محسوب می‌شود.

موشک‌های بالستیک با سرجنگی بارانی برای انهدام جنگ افزار ها و تجهیزات نظامی دشمن به کار گرفته می شود و گریز از سامانه های ضد موشکی دشمن، قابلیت تخریب اهداف گسترده، امکان تخریب چند هدف مجزا از یک دیگر از ویژگیهای این موشک به شمار می رود.

– نصب «سرجنگی‌ هوشمند» بر روی موشک‌های دوربُرد ایران

سردار دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای درخصوص نصب سرجنگی‌های هوشمند بر روی موشک های ایرانی گفت: این سیستم هدایت تا آخر مسیر در سرجنگی موشک‌ها نصب می‌شود تا دقت اصابت آنها را بالا ببرد.

وزیر دفاع با تایید قابلیت نصب سرجنگی هوشمند بر روی موشک‌های دوربُرد نظیر قدر، قیام و سجیل، تاکید کرد: این سرجنگی روی هر موشکی قابل نصب است.

با نصب این سر جستجوگر هوشمند، کلاهک موشک‌های ایران می‌توانند پس از ورود به جو نیز تحت کنترل قرار گرفته و با دقت بسیار بالا، هدف را منهدم کنند.

– خطای موشک‌های بالستیک و «نقطه‌زن» ایرانی به زیر ۵ متر رسید

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح درخصوص دقت موشک‌های بالستیک و نقطه زن ایرانی نیز گفت: سامانه های هدایت شونده امروز، قدرت نقطه زنی اهداف را به صورت کاملا دقیق دارد و خطای اصابت آن ها زیر ۵متر است.

– «زلزال بارشی» در نمایشگاه هوافضا

در اردیبهشت ماه سال ۹۳ و در جریان بازدید فرمانده معظم کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه، موشک‌ها و سامانه‌های مختلفی برای اولین بار به نمایش گذاشته شد که این دستاوردها با همکاری وزارت دفاع و نیروی هوافضای سپاه پاسداران به سرانجام رسیده است.

یکی از این دستاوردها که در این نمایشگاه توجه مخاطبان را جلب می‌کرد، موشک «زلزال بارشی» بود که برای اولین بار به نمایش درآمد.

۳۰ بمب ۱۷ کیلویی در موشک زلزال بارشی بکارگرفته شده که این بمبها در فاصله نزدیک به زمین پخش می‌شود و برای زدن باند فرودگاه و تجهیزات پخش شده روی زمین مناسب است.

موشک زلزال با سوخت جامد از جمله مهمترین موشک‌هایی است که با برد حدود ۳۰۰ کیلومتر می‌تواند اهداف و پایگاههای دشمن در اطراف ایران را در فواصل کوتاه مورد هجوم قرار دهد.

با نصب سر جنگی‌های بارانی بر روی موشک زلزال، این موشک که بنا بر اعلام قبلی، به لحاظ دقت در انهدام اهداف نیز ارتقاء چشمگیری یافته، توانایی انهدام طیف متنوعی از اهداف را به دست آورده است.

این نوع کلاهک محوطه نسبتاً گسترده‌ای را در زمان فرود مورد اصابت قرار می‌دهد و در حقیقت کلاهک بارانی برای انهدام یک هدف واحد طراحی نشده بلکه برای آسیب رسانی به محوطه ای از اهداف پراکنده استفاده می‌شود.

موشک «زلزال بارشی» هم از لحاظ عملیاتی و هم به لحاظ اقتصادی با ۳۶ راکت زلزال برابری می‌کند.

– آمریکا به دنبال «فلج موشکی» در ایران

سه‌شنبه هفته گذشته ایران و ۶ کشور سرانجام پس از ۳ هفته مذاکرات متوالی در شهر وین اتریش، بر سر متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به توافق رسیدند.

«برجام» برای اجرایی شدن باید از چند فیلتر از جمله شورای امنیت سازمان ملل، کنگره آمریکا و شورای عالی امنیت ملی ایران بگذرد و اولین مرحله از این فرآیند در هفته جاری با رأی‌گیری در شورای امنیت سازمان ملل آغاز می‌شود.

منابع دیپلماتیک گفته‌اند قطعنامه به احتمال فراوان صبح روز دوشنبه به رأی گذاشته می‌شود تا برجام و مفاد مصرح در قطعنامه، به تائید سازمان ملل برسد.

قطعنامه شورای امنیت به غیر از ماهیت تائیدی آن برای توافق، حاوی برخی جزئیات است که اهمیت آن‌ها کمتر از اصل توافق نیست. به همین جهت بررسی مفاد آن حائز اهمیت است و نحوه اجرای توافق را روشن کند. اهمیت مفاد این قطعنامه به حدی بود که یکی از بندهای آن یعنی تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی، مدت‌ها میان ایران و ۱+۵ محل بحث بود.

– تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی

هرچند قطعنامه جدید شورای امنیت «تمامی» قطعنامه‌های پیشین را لغو می‌کند، اما در عین حال همانطور که در تفاهم لوزان ذکر شده بود، برخی مفاد آن‌ها را در قالب محدودیت‌هایی که در قطعنامه ذکر شده، حفظ می‌کند. تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی از جمله این مفاد است، که غرب تمایلی برای برداشتن آن‌ها نداشت.

با این حال در ۲ هفته پایانی مذاکرات، مسئله لغو تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی مطرح شده و از سوی روسیه و چین نیز مورد استقبال قرار گرفت. مسکو اعلام کرده بود که این تحریم‌ها باید جزو اولین محدودیت‌هایی باشند که برداشته می‌شوند و همین امر هم موجب بروز اختلاف جدی میان اعضای ۱+۵ شد.

نهایتا پس از کش و قوس‌های فراوان، راه‌حلی به دست آمد که بر اساس آن تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی ایران برداشته می‌شود، اما به صورت تدریجی و مرحله به مرحله.

این تحریم‌ها که اولین بار در دسامبر ۲۰۰۶ ذیل قطعنامه ۱۷۳۷ اعمال شده و بعدها در سال ۲۰۱۰ در قطعنامه ۱۹۲۹ تشدید شدند، در توافق وین به دو دسته تقسیم شده‌اند؛ تحریم‌های تسلیحاتی و تحریم‌های موشکی.

الف- تحریم‌های تسلیحاتی

نگاهی به پیش‌نویس قطعنامه شورا نشان می‌دهد در مورد تحریم‌های تسلیحاتی، محدودیتی ۵ ساله برای ایران در نظر گرفته شده است و تا پیش از آن هم ایران قادر خواهد بود آنچه را که در لیست «تسلیحات متعارف سازمان ملل» وجود دارد، با جلب رضایت اعضای شورای امنیت سازمان ملل خریداری کند.

این چیزی است که سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه هم آن را تائید کرده و گفته است: «بین ایران و همکاران غربی ما مصالحه‌ای به دست آمد که ما هم از آن حمایت کردیم… ۵ سال، اما در طول این ۵ سال هم تحویل سلاح به ایران مقدور خواهد بود، اگر با اطلاع و روند راستی‌آزمایی در شورای امنیت سازمان ملل صورت گیرد.»

در بند ۵ از بخش بیانیه قطعنامه، در توضیح این مسئله آمده است:

«تمامی کشورها، مشروط به اینکه شورای امنیت پیشاپیش بر مبنایی مورد به مورد، تصمیم به تصویب بگیرد، می‌توانند در این فعالیت‌ها مشارکت داشته و یا اجازه آن را صادر کنند: تأمین، فروش و یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم، هرگونه تانک جنگی، خودروهای رزمی زرهی، سامانه‌های توپخانه‌ای سنگین، هواپیماهای رزمی، بالگردهای تهاجمی، ناوهای جنگی، موشک‌ها و یا سامانه‌های موشکی، مطابق با اهداف فهرست تسلیحات متعارف سازمان ملل، یا مواد مرتبط، شامل قطعات یدکی، از داخل و یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیتی‌شان، و یا توسط اتباع آنها و یا افراد تحت حاکمیت آنها، یا با استفاده از هواپیماها و یا کشتی‌های حامل پرچم‌های آنها، اعم از اینکه از قلمروشان نشأت گرفته یا خیر، به ایران، یا برای استفاده در داخل ایران و یا در جهت تأمین منافع ایران، و ارائه آموزش فنی، منابع یا خدمات مالی، پیشنهادات، دیگر خدمات و کمک‌های مرتبط با تأمین، فروش، انتقال، تولید، حفظ و نگهداری و یا استفاده از تسلیحات و مواد مرتبط توصیف شده در این بند فرعی، به ایران توسط اتباع این کشورها و یا از داخل یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیتشان.

این بند باید تا مدت ۵ سال پس از روز پذیرش برجام و یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش تأیید “جمع‌بندی مبسوط” را ارائه دهد، اجرا شود، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.»

ب- تحریم‌های موشکی

در مورد تحریم‌های موشکی، محدودیت‌های اعمال‌شده، ۸ ساله خواهند بود و قرار است پس از آن محدودیت‌های مربوط به توسعه برنامه موشکی ایران نیز برداشته شود.

در این بخش هم بندی وجود دارد که بر اساس آن، تا پیش از رفع محدودیت‌های ۸ ساله نیز ایران می‌تواند موارد مورد نیاز برنامه موشکی خود را دریافت کند، مشروط بر اینکه خرید آن‌ها از قبل به اطلاع شورای امنیت سازمان ملل رسیده و مورد تصویب قرار گیرد.

در حالی که در قطعنامه‌های پیشین ایران از هرگونه فعالیت موشکی «منع» شده بود، در قطعنامه‌ جدید از ایران «خواسته شده است» تا دست به فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک نزند.

به عنوان نمونه، در قطعنامه ۱۹۲۹ در مورد فعالیت‌های موشکی آمده بود که شورای امنیت «تصمیم می‌گیرد که ایران نبایست هیچ‌گونه فعالیت مرتبط با توانمندی‌های موشک‌های بالستیک قادر به حمل جنگ‌افزار هسته‌ای، از جمله انجام شلیک با استفاده از فناوری موشک‌های بالستیک انجام نداده و ضمنا کشورها باید تمام اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال فناوری یا همکاری‌های فنی به ایران در ارتباط با چنین فعالیت‌هایی را، انجام دهند.»

اما در قطعنامه جدید، لحن این بند که در بخش بیانیه عنوان آمده است، تغییر کرده و در عین حال استثنائاتی نیز در نظر گرفته شده است. در بند سوم از بیانیه عنوان شده است:

«از ایران خواسته می‌شود تا هیچ فعالیتی مرتبط با موشک‌های بالستیک طراحی شده با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان هشت سال پس از روز پذیرش برجام و یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی ارائه دهد که «جمع‌بندی مبسوط» را تأیید کند، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد.»

در مورد شرایط استثنا در انتقال فناوری‌های موشکی به ایران هم در بند ۴ بیانیه آمده است:

«تمامی کشورها باید در فعالیت‌های شرح داده شده در ذیل مشارکت کرده و اجازه انجام آن را صادر کنند، مشروط به اینکه شورای امنیت پیشاپیش بر مبنایی مورد به مورد مجوز چنین فعالیت‌هایی را صادر کرده باشد:

a. تأمین، فروش و یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تمامی اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌های برشمرده شده در (S/۲۰۱۵/XXX) [جدیدترین فهرست کنترل فناوری موشکی] و هرگونه اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌هایی که این کشورها تصمیم بگیرند که می‌تواند برای تولید هرگونه سامانه شلیک تسلیحات هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد، از داخل قلمرو تحت حاکمیت آنها، و یا توسط اتباع آنها و یا با استفاده از هواپیماها و یا کشتی‌هایی که پرچم آنها را حمل می‌کنند، به داخل ایران و یا خارج از این کشور، یا برای استفاده در داخل ایران و یا به نفع این کشور، چه این اقلام از قلمرو تحت حاکمیت آنها نشأت گرفته و یا نگرفته باشد.

b. ارائه هرگونه فناوری یا آموزش و کمک فنی، کمک مالی، سرمایه‌گذاری، خدمات واسطه‌ای و موارد دیگر، و نیز انتقال خدمات و یا منابع مالی به ایران، یا دستیابی ایران به منفعتی در هریک از فعالیت‌های اقتصادی در کشوری دیگر، مرتبط با تأمین، فروش، انتقال، تولید و یا استفاده از اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌های شرح داده شده در بند فرعی (a) و یا مرتبط با فعالیت‌های شرح داده شده در بند ۳.

مشروط به اینکه در صورت تصویب شورای امنیت سازمان ملل: (a) قرارداد ارسال و یا کمک به ارسال چنین اقلامی شامل تضمین‌های مقتضی در خصوص کاربری نهایی آنها شود؛ و (b) ایران متعهد ‌شود تا از چنین اقلامی برای توسعه سامانه‌های شلیک سلاح‌های هسته‌ای استفاده نکند.»

اما مسئله مهمی که قطعنامه اخیر را با قطعنامه‌های پیشین متفاوت می‌کند، موضع رسمی ایران در قبال آن‌هاست. در قطعنامه‌های پیشین، ایران همواره اعلام کرده بود که آن‌ها را نامشروع و غیرقانونی می‌داند و به همین جهت به آن‌ها عمل نخواهد کرد. هنوز مشخص نیست که در قطعنامه اخیر عدم اجرای یک بند قطعنامه، چه تأثیری بر کل توافق دارد.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه این هفته پس از پایان مذاکرات هسته‌ای در وین، در مورد تحریم‌های تسلیحاتی گفته بود: «ساز و کار جدیدی درست می‌شود. محدودیت‌هایی خواهد بود که به شکل تحریم نخواهد بود و این روند ۵ سال طول می‌کشد و بعد متوقف می‌شود. این نه به این دلیل است که ایران به دنبال خرید سلاح است. ما نیازهای تسلیحاتی خود را تامین کرده‌ایم. بودجه نظامی و هزینه‌های نظامی ما یک پنجم همسایگانمان است. روندی را طی می‌کند و در مدتی محدود می‌شود و بعد هم در پایان ۵ سال تمام تحریم‌ها متوقف می‌شود. نقض قطعنامه شورای امنیت نقض توافق نیست.»

از آنجا که ایران با توجه به نیازهای دفاعی خود، هرگز اجازه ورود خارجی به مبحث برنامه موشکی و نظامی را نمی دهد، به نظر می رسد که لازم است در این زمینه موضع روشنی اتخاذ شود.

* دست ایران روی ماشه می‌ماند

بنابر این همانطور که مشاهده شد، غرب به سردمداری آمریکا همیشه کوشیده با بهانه تلاش ایران برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای، جمهوری اسلامی را هرچه بیشتر تحت فشار قرار داده و این هدف را از مسیر تحریم‌های همه جانبه و صددرصدی خصوصا در موضوعاتی نظیر نظامی دنبال می‌کند.

این بار نیز در حقیقت با گنجاندن این بند در پیش نویس قطعنامه شورای امنیت، یک بار دیگر ولع خود را برای فلج کردن توان موشکی ایران -و نه نابودی، چون فهمیده‌اند که توان از بین بردن این توانمندی را ندارند- با بهانه قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای نمایش دادند.

اینها در حالیست که جمهوری اسلامی ایران و در راس آن رهبری معظم انقلاب اسلامی و نیز مسئولان عالیرتبه نظام بارها بر حرمت طراحی، تولید و بکارگیری این دست تسلیحات اتمی تاکید کرده و آن را خلاف حتی منافع ملی کشورمان دانسته‌اند.

در عین حال فرماندهان نیروهای مسلح نیز در تبعیت از دستور فرماندهی معظم کل قوا کوشیده‌اند تا همیشه خود را در بالاترین سطح آمادگی برای برخورد با هرگونه تهدیدی نگه دارند؛ سیاستی که از آن با عنوان استراتژی «تهدید در برابر تهدید» نام برده می‌شود و یکی از مهمترین پایه‌های آن، توانمندی در حوزه موشکی خواهد بود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روز گذشته نیز در خطبه های نماز عید سعید فطر با اشاره به فضای تهدیدآمیز موجود و تکیه دشمنان بر مسائل دفاعی ایران، فرمودند: «به فضل الهی قابلیت‌های دفاعی و حریم امنیت کشور حفظ خواهد شد و جمهوری اسلامی هرگز تسلیم زیاده خواهی دشمنان نخواهد شد.»