دسترسی ها

حاکم نیشابوری در مستدرک خود بر صحیحین می نویسد: «وقد تواترت الاخبار ان فاطمه بنت اسد ولدت علی بن ابیطالب فی جوف الکعبه» یعنی «به تواتر رسیده است که فاطمه بنت اسد، امیر مؤمنان ـ کرّم اللّه وجهه ـ را در خانه کعبه به دنیا آورد.»؛ این جملات بخشی از سخنان محمدعلی موحدی، مدرس و پژوهشگر امامت است که در گفتگوی با ما در میان گذاشته و مشروح آن از نظرتان می گذرد.

برخی با استناد به کلامِ ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، می گویند که ابن ابی الحدید که گرایش زیادی به شیعه دارد و فضیلت های زیادی را برای حضرت علی (ع) آورده است، ولی درباره ولادت آن حضرت (ع) در کعبه گفته است، که این سخن ادعای شیعیان است و بعید است که این ادعا صحیح باشد. چه پاسخی به چنین شبهه ای می توان اائه کرد؟
پیش از آن که به پاسخ به این مطلب بپردازم این نکته را متذکر می شوم که ولادت حضرت امیرالمؤمنین (ع) در منابع امامیه با اتفاق نظر عالمان امامی همراه شده است و اخبار و روایات کثیره و صحیحه را در این باب داریم و شکی نیست که از منظر شیعه، این امام همام (ع) در درون کعبه و به اعجاز الهی به دنیا آمده است. اما نکته مهمی که نباید از آن غفلت کرد این است که ولادت حضرت امیرمومنان (ع) در کعبه، فضیلت و شرافتی برای کعبه است.

این که حضرت علی (ع) در کعبه به دنیا آمده است، فخر کعبه و زینتی برای بیت عزیز و شریف است. اما در پاسخ به این مطلب باید گفته شود که ابن ابی الحدید به هیچ وجه شیعه نبوده و نیست و او یک معتزلی متعصب است اما اینکه گفته شود جریان ولادت حضرت امیر (ع) در کعبه را فقط شیعیان نقل کرده اند، نشان از بغض و تعصب یا جهل و ناآگاهی مفرط گوینده آن دارد. از میان اندیشمندان اهل تسنن، عده قابل توجهی به ولادت حضرت امیرالمؤمنین (ع) در کعبه اعتراف کرده اند. در این میان اندیشمندان متعصب و حتی نواصب نیز حاضرند. «جاحظ» متوفّای 255 ه.ق که باید او را از شدیدترین اندیشمندان اهل تسنن نسبت به شیعه نامید و کتاب هایی را ضدشیعه و حتی در ذمِ حضرت امیر (ع) نوشته است، از معترفین به این فضیلت بزرگ است. او که نام کاملش ابوعثمان، عمرو بن بحر است در رساله ای که درباره فضایل بنی هاشم نوشته، از ولادت امیرمؤمنان (ع) در آن مکان مقدس سخن گفته و متن این رساله را قندوزی در «ینابیع المودّه» درج کرده است. این اعتراف از نیمه دوم قرن سوم هجری، ارزش فراوانی دارد. چه اینکه از سوی اندیشمندی که رمی به نصب شده، این اعتراف گزارش شده است.
پس از جاحظ، در قرن چهارم، ابوزکریّا، یزیدبن محمدبن أیاس بن قاسم ازدی، متوفای 334 هجری در کتاب خود «تاریخ موصل» از ولادت آن حضرت (ع) در درون کعبه سخن گفته است. نکته درخور توجه این است که ابوزکریا پس از اعتراف به این فضلیت بزرگ می نویسد: «به جز امیرمؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام ، هیچ خلیفه دیگری در کعبه متولّد نشده است.» در همین قرن ، محمد بن علی بن اسماعیل شافعی، مشهور به «ابن قفّال» متوفّای 365 هجری از اندیشمندان مشهور اهل تسنن نیز می نویسد: «فاطمه بنت اسد به هنگام زایمان وارد کعبه شد و علی علیه السلام را در آنجا به دنیا آورد.گفته می شود به جز علی علیه السلام احدی در آنجا متولّد نشده است.»
پس از این سه عالمِ سنیِ متقدم، اندیشمندانِ بسیار دیگری به این امر اشاره کرده اند. اسطوره¬ علم الحدیث اهل تسنن در عهد متقدمین، حاکم نیشابوری متوفای 405 هجری با تصریح تمام به تواتر ولادت حضرت امیر (ع) در کعبه اعتراف کرده است. حاکم که از استوانه ها و اسطوره ها و اندیشمندان تکرارناشدنی اهل تسنن و کسی است که اگر در زمان بخاری و مسلم حاضر بود، قطعا بخاری و مسلم خود را محتاج به شاگردی او می دیدند، در مستدرک خود بر صحیحین می نویسد: «وقد تواترت الاخبار ان فاطمه بنت اسد ولدت علی بن ابیطالب فی جوف الکعبه» یعنی «به تواتر رسیده است که فاطمه بنت اسد، امیر مؤمنان ـ کرّم اللّه وجهه ـ را در خانه کعبه به دنیا آورد.»
همچنین ابوالحسن، علی بن محمد واسطی شافعی، مشهور به «ابن مغازلی»، متوفای 483 هجری در کتاب ارزشمند مناقب علی بن أبی طالب» به تفصیل، داستان ولادت امیرمؤمنان (ع) در درون کعبه را با سلسله اسناد خود نقل کرده است.
و بعد از این قرن هفتم ابن طلحه شافعی، متوفای 625 هجری در کتاب «مطالب السّؤول»، و سبط ابن جوزی در کتاب «تذکرة الخواص»، و گنجی شافعی، متوفای 658 هجری در کتاب «کفایة الطّالب»، این فضیلت ارزشمند را برای حضرت امیر (ع) یادآور شده اند. گنجی شافعی در مطلب جالبی این ولادت را شکوهی برای خانه خدا قلمداد می کند. یعنی به درستی فهمیده است که خانه خدا به قدوم حضرت امیر (ع) شرف یافته است. وی اینگونه می نویسد: «امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه السلام، در شب جمعه، 13 رجب، سی سال گذشته از عام الفیل، در مکه معظمه، در درون کعبه، دیده به جهان گشود. و هرگز مولود دیگری جز او ـ پیش از او و یا بعد از او ـ در خانه کعبه زاده نشد. این میلاد فرخنده، فضیلت و کرامتی برای او و فضیلت و شکوهی برای خانه خدا است.»
لذا همینطور که ملاحظه می شود، اندیشمندان زیادی از مخالفان ما به این فضیلت اعتراف کرده اند و نیز به انحصار این فضیلت به حضرت امیرالمومنین (ع) اعتراف کرده اند، و حتی بحث از تواتر آن هم شده است. پس اظهار نظر امثال ابن ابی الحدید معتزلی و وهابیان منحرف از انصاف در این راستا کمترین ارزشی ندارد و اگر بخواهیم نام اندیشمندانی که از مخالفان به این امر اشاره کرده اند، را ببریم سخن طولانی می شود.

شبهه دیگری که مطرح می شود این است که برخی از وهابیون و سلفیون پس از این که می پذیرند که حضرت امیر (ع) در کعبه به دنیا آمده اند، می گویند این امر چه فایده ای دارد وقتی که در آن زمان کعبه پر از بت بوده است و حضرت علی (ع) در کنار بت ها به دنیا آمده است! پاسخ به این شبهه چیست؟
توجه شود که کعبه، به عنوانِ اول بیت وضع للناس، یعنی به عنوان اولین خانه ای که در زمین جهت عبادت الهی قرار داده شد، بالذات و به خودی خود دارای شرافت عظیمی است. خداوند این خانه را وقتی که پر از بت بود و به نوعی یک بتخانه بود در قرآن «بیتی» خوانده است. یعنی خانه من! پس اینکه در کعبه بت بوده است، چیزی از شرافت آن مکان مقدس کم نمی کند. شما ببینید قرآن در سوره فیل، از معجزه الهی برای حفظ همین خانه که پر از بت بوده است، چگونه سخن گفته است. در سال هایی که این خانه مجتمع بت ها بوده، خداوند در قرآن خطاب به پیامبر (ص) می فرماید: «فلیعبدوا رب هذا البیت». این خانه چنان شرافتی دارد که خدا از او با معجزه پرندگان حفاظت کرده و آن را خانه خود نامیده و به جای «فلیعبدوا الله»، فرموده «فلیعبدوا رب هذا البیت»! این ها برای این است که نشان داده شود کعبه خود شریف است، منهای اینکه در آن بتی باشد یا نباشد.
از حضرت امیرالمومنین (ع) منقول است که پدران و اجداد ایشان، موحد و به دین ابراهیمی بودند و به سوی همین خانه که ظاهرا پر از بت بوده نماز می خواندند. شخص پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز قبل و بعد از بعثت گرد همین خانه با همین وضعیت، طواف می کرده اند و به سوی همین خانه نماز برپا داشته اند.
بالاتر از همه اینها در پاسخ به آن وهابی که چنین ادعای سخیفی کرده است، باید گفت که طبق مسلمات و بدون تردید تاریخی و روایی، تغییر قبله دو سال قبل از فتح مکه واقع شد. و پیامبر (ص) و تمام مسلمین دو سال به سوی کعبه ای نماز می خواندند که پر از بت بود. یعنی کعبه وقتی که در دست مشرکان مکه و پر از بت است، قبله تمام مسلمین جهان بوده است! لذا باید توجه داشت که این خانه شریف است و شرافت دارد و خانه الهی است، حتی اگر پر از بت باشد.
اما اینکه مولای ما حضرت امیرالمومنین (ع) در این خانه به دنیا می آیند و این خانه پر از بت است، خود نکته دیگری را نیز در بردارد. همه می دانیم که حضرت ابراهیم (ع) بت شکن است و همه بت های معبد را جز بت بزرگتر درهم می شکند و این امر را ایشان پس از نبوت انجام دادند. اما مقام مولای ما حضرت امیرالمومنین (ع) چنین است که وقتی ایشان به اعجاز الهی در درون خانه خدا به دنیا می آیند، بت بزرگ داخل کعبه با صورت بر زمین می افتد و این یعنی آنکه رتبه حضرت ابراهیم (ع) را امام علی (ع) در حین تولد داشته است و بت بزرگ درون کعبه در برابر آن حضرت (ع) به زمین می افتد.
منبع:قدس آنلاین