سید محمد خاتمی از اصلاح طلبانِ خواستار رفع سران فتنه ، یکی از محدود روحانیونیست که در دوران شاه ، در زمانی که همه به جنگ با حکومت استبدادی برخواسته بودند ، خدمت زیر پرچم را برگزید.
سال ۱۳۴۸ فرا رسید تا محمد با مدرک لیسانس از دانشگاه اصفهان فارغ التحصیل شده و به خدمت سربازی اعزام شود. هر چند طلاب در مقطعی از حکومت پهلوی از سربازی معاف بودند اما از اوایل سال 1342 محمدرضا شاه فرمان داده بود تا روحانیون را نیز به سربازی ببرند و اگر کسی مقاومت کرد، فی الفور دستگیرش می کردند. در چنین شرایطی بود که سید محمد خاتمی نیز مجبور شد راهی خدمت زیر پرچم شود. خواهرش فاطمه در توجیه رفتن محمد به سربازی در دوران طاغوت می گوید: «او به سربازی به عنوان یک آموزش ضروری می نگریست… این اقدام او به معنی حمایت از شاه نبود»؛(1)
خاتمی در سال 1349 پس از شرکت در آزمون سراسری موفق شد در دوره فوق لیسانس رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران پذیرفته شود. به گفته خودش در این دوره امکان سفر به غرب و ادامه تحصیل در قالب بورسیه دانشگاه تهران را نیز داشته، اما به دلیل اینکه احساس کرده «از روحانیت فقط عبا و عمامهاش» را دارد، فوق لیسانس را رها کرده و به قم باز می گردد. (2)
1_
New York Times, 1 February 1998. at:
2_
آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، خاطرات سید محمد خاتمی، شماره بازیابی1192، جلسه چهارم، تاریخ74/10/27 ، صفحه 11 تا
Sunday, 24 November , 2024