13 جمادی‌الاول، شهادت فخر زنان عالم

کودکی خویش را در خانه شخص اول اسلام یعنی پیغمبر برگزیده‌ای که تحت تربیت مستقیم پروردگار جهان قرار داشت طی کرد. دوران خانه‌داری و بچه‌داری را در خانه دومین شخصیت ممتاز اسلام یعنی علی بن ابی طالب (علیه السلام) گذراند در این دوران کوتاه دو پسر معصوم یعنی حسن (علیه السلام) و حسین (علیه السلام) را تربیت کرد و دو دختر شجاع و فداکار مانند زینب و ام‌کلثوم به جامعه تحویل داد.

سیزدهم جمادی‌الاول به قول‌های مختلفی مصادف است با شهادت حضرت فاطمه(سلام الله علیه)؛ البته قول‌های دیگری نیز وجود دارد و وجود این اقوال، سرّی از اسرار الهی است.

در ارتباط با روز شهادت یا فاصله شهادت حضرت زهرا(سلام الله علیه) با ارتحال پیغمبر(صلوات الله علیه) میان شیعه و سنی، همچنین میان خود شیعیان اختلاف وجود دارد. منابع اهل تسنن عموماً این مدت را ۶ ماه پس از ارتحال پیغمبر(صلوات الله علیه) نقل می‌کنند و معتقدند که آن حضرت(سلام الله علیه) پس از پیامبر(صلوات الله علیه) ۶ ماه در قید حیات بودند، در حالی که در منابع شیعه، مشهور دو قول است که یک ۷۵ روز و دیگری ۹۵ روز بعد از ارتحال حضرت خاتم (صلوات الله علیه). که بر این مبنا در حقیقت ۱۳جمادی الاول و ۳ جمادی الثانی را ذکر می‌کنند.

به مناسبت سالروز شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیه) به روایت 75 روز بعد از ارتحال پیامبر(صلوات الله علیه)، به مختصری از زندگی‌نامه این حضرت می‌پردازیم:

نام مبارک آن حضرت، فاطمه (علیها السلام) است و برای ایشان القاب و صفات متعددی همچون زهرا، صدیقه، طاهره، مبارکه، بتول، راضیه و مرضیه، نیز ذکر شده است.

فاطمه، در لغت به معنی بریده شده و جدا شده است و علت این نامگذاری طبق احادیث نبوی، آن است که: پیروان فاطمه (علیها السلام) به سبب او از آتش دوزخ بریده، جدا شده و برکنارند.

فعالیت‌های اجتماعی فاطمه(سلام الله علیه)

به نظر می‌رسد که فاطمه تنها در سه فعالیت سیاسی مهم حضور داشته اشت که هر سه در تمام منابع شیعه و سنی ثبت‌ شده‌ است هر چند به روایات متفاوت مشارکت‌ داشته‌ است. نپذیرفتن محافظت از ابوسفیان پس از فتح مکه، دفاع شهامت‌مندانه او از علی(علیه السلام) پس از وفات حضرت محمد(صلوات الله علیه) و مخالفت با انتخاب ابوبکر به عنوان خلیفه و منازعات خشن با عمر، ادعای مالکیت وی بر اموال پدر و به چالش کشیدن ابوبکر بخصوص در مورد فدک و سهم خیبر که کلاً توسط ابوبکر پذیرفته نشد. بر خلاف زاهدان که امور دنیا را به کناری می‌نهند هم منابع تاریخی و هم منابع دینی مشارکت فعال حضرت فاطمه(سلام الله علیه) در منزل و در اجتماع را ثبت کرده‌اند. دانش حقوقی حضرت و عدالت‌جویی او نشانه حضور وی در امور اجتماعی است.

ماجرای تسبیحات فاطمه زهرا(سلام الله علیه)

در سال‌های اول ازدواج، حضرت علی(علیه السلام) پول کمی کسب می‌کرد. او از چاه آب می‌کشید و مزارع دیگران را آبیاری می‌کرد و حضرت فاطمه(سلام الله علیه) نیز خدمتکاری نداشت و خود غلات را با دست آسیاب می‌کرد و بر اثر کار دستانش تاول زده بود. روزی حضرت علی(علیه السلام) خبردار می‌شود که پیامبر(صلوات الله علیه) چند برده دریافت کرده‌ است. حضرت علی(علیه السلام) به همراه فاطمه راهی منزل پیامبر می‌شود، اما درخواست آنها برای گرفتن کسی که در منزل کمک حال آنها باشد از طرف پیامبر(صلوات الله علیه) رد می‌شود. پیامبر(صلوات الله علیه) در عوض تسبیحی که به تسبیح فاطمه زهرا(سلام الله علیه) معروف است را به زوج جوان می‌آموزد. گویند حضرت علی(علیه السلام) هیچ‌گاه پیش از خواب، گفتن این تسبیح را ترک نمی‌کرد. استقامت حضرت فاطمه(سلام الله علیه) در برابر تنگدستی الگویی برای شیعیان است تا با ایمان به خدا به رویارویی با رنج‌های زندگی بپردازند.

رویداد خانه فاطمه زهرا(سلام الله علیه) قبل از شهادت این بزرگوار

ابوبکر پس از انتخاب شدن به عنوان خلیفه مسلمانان به همراه عده‌ای از همراهان از جمله عمر به قصد گرفتن بیعت به خانه حضرت علی(علیه السلام) می‌رود و در آنجا با مقاومت حضرت علی(علیه السلام) و حضرت فاطمه(سلام الله علیه) روبرو می‌شود. بنا بر نوشته منابعی مانند یعقوبی و بلاذری عمر در این واقعه «تهدید» می‌کند که اگر اجازه ورود به او ندهند خانه را به آتش می‌کشد.

عمر بن خطاب تهدید خودش را عملی کرد، در را آتش زد، همین که در مقداری باز شد، آن را با فشار سختی گشود، در حالی که حضرت زهرا(سلام الله علیه) پشت در بود و بین در و دیوار این ضربت بر او وارد شد و چون باردار بود، موجب سقط جنین آن حضرت(سلام الله علیه) شد و حضرت از هوش رفت و زمانی که به هوش آمد، دید امیر‌المومنان (علیه السلام) را کشان کشان با بازوان بسته به طرف مسجد می‌برند، این بود که خود را با همان حالت زار به امیر‌المومنان (علیه السلام) چسباند، لباس او را گرفت و فرمود: «نمی‌گذارم با پسرعمویم این گونه رفتار کنید». به نقلی خود عمر بن خطاب و به نقلی به دستور او «قنفذ» با غلاف شمشیر به دستان حضرت زدند که دستان مبارکش کبود و قدرت او زائل و دوباره بیهوش شد و امیر‌المومنین (علیه السلام) را رها کرد در این لحظه به شدت حضرت علی(علیه السلام) مقاومت می‌کند و با قسم به قبر پیامبر(صلوات الله علیه) اسلام از خشم ایشان جلوگیری می‌کنند.

به گفته دانشنامه اسلام، اکثریت منابع اولیه تدفین حضرت فاطمه(سلام الله علیه) را شبانه، مخفی و بدون حضور ابوبکر و عمر می‌دانند.

دنیس صوفی معتقد است به دلیل ناراحتی حضرت فاطمه(سلام الله علیه) از ابوبکر، به نظر می‌رسد مراسم کفن و دفن حضرت به خواسته خود حضرت (سلام الله علیه)در شب انجام شده تا ابوبکر به عنوان رئیس جامعه نتواند با مراسم تشییع او کاری داشته باشد.

تقریباً تمام منابع موافق هستند که حضرت فاطمه(سلام الله علیه) در قبرستان بقیع دفن شده‌ است، ولی قبر ایشان به دلیل مشیت الهی از نظرها پنهان است.

منابع:

سیدجعفر شهیدی، زندگانی فاطمهٔ زهرا علیهاالسلام، ص ۳۴

بلاذری در انساب الاشراف

یعقوبی، التاریخ، جلد دوم صفحهٔ ۱۲۶

اصول کافی

بحارالانوار

منبع: شبکه اطلاع رسانی دانا