دسترسی ها

متوسط مصرف بنزین ایران در طول سه دهه گذشته با افزایشی 2.5 برابری از 30 میلیون لیتر در سال 1370 به بیش از 70 میلیون لیتر در روز افزایش یافته است و پیش بینی می‌شود با ادامه روند فعلی متوسط مصرف این فرآورده استراتژیک نفتی سال آینده به حدود 80 میلیون لیتر در روز افزایش یابد.

در طول سه دهه گذشته تاکنون دولت‌ها سناریوهای مختلفی را به منظور مدیریت و مهار مصرف بنزین به عنوان دماسنج اقتصاد کشور در دستور کار قرار داده اند که عرضه کوپنی، اجرای طرح سهمیه بندی و عرضه کارتی بنزین و سپس اجرای فاز اول قانون هدفمندسازی یارانه‌ها تا حدودی رشد مصرف این محصول نفتی را مهار کرد.

آمارهای رسمی منتشر شده توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نشان می‌دهد در صورتی‌که این برنامه‌ها برای مدیریت مصرف بنزین اجرا نمی شد متوسط مصرف بنزین ایران در سال جاری از مرز 120 میلیون لیتر در روز عبور می کرد.

با این وجود با گذشت بیش از سه سال از اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها، مصرف بنزین بار دیگر در کشور جهش یافته است به طوری‌که پس از رشدی هفت درصدی در سال جاری پیش بینی می‌شود در روزهای پایانی اسفند ماه و ایام نوروز بار دیگر متوسط مصرف این فرآورده میان تقطیری پالایشگاه‌های نفت بار دیگر از مرز 100 میلیون لیتر در روز عبور کند.

دستور توقف تولید بنزین پتروشیمی صادر شد

در شرایط فعلی متوسط تولید بنزین در پالایشگاه‌های نفت کشور حدود 65 میلیون لیتر در روز است که پیش بینی می‌شود سال آینده با بهره‌برداری کامل از طرح بنزین سازی پالایشگاه اصفهان، ظرفیت تولید بنزین کشور حداکثر به 70 میلیون لیتر در روز افزایش یابد.

در این بین بیژن زنگنه وزیر نفت با تائید غیر استاندارد بودن تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی در حاشیه نشست با اعضای شورای شهر تهران دستور توقف تولید بنزین در پتروشیمی‌ها از سال 93 را صادر کرده و عملا از سال آینده عرضه روزانه 8 میلیون لیتر بنزین پتروشیمی در سطح جایگاه‌های سوخت متوقف خواهد شد.

با توجه به اینکه هم اکنون به طور میانگین روزانه حدود چهار میلیون لیتر بنزین وارد کشور می شود قطعا با توقف تولید بنزین پتروشیمی‌ها، واردات این فرآورده نفتی سال آینده با ساز و کار فعلی قیمت و مصرف، از مرز 10 میلیون لیتر در روز عبور می کند.

این در حالی است که با توجه به افزایش بنزین ذخیره‌سازی در کارت‌های هوشمند سوخت، رشد فزاینده و روز افزون تردد خودروهای تک سرنشین، فقدان تولید خودروهای کم مصرف در صنایع داخلی و نبود سیاست‌های متمرکز به منظور واردات خودروهای کم مصرف، قطعا سال 93، سال سونامی مصرف بنزین در ایران خواهد بود.

برگ برنده‌های بنزین 1000 تومانی برای دولت

با مرور شرایط موجود وضعیت عرضه و تقاضای بنزین در سال جاری و سال آینده، در شرایط فعلی دولت دو سناریو به منظور مدیریت مصرف این فرآورده پر طرفدار نفتی را در دستور کار قرار داده است.

سناریوی اول ساماندهی سهمیه ویژه بنزین برخی از خودروها شامل آژانس‌های تاکسی، وانت بارها، خودروهای موسسات آموزش رانندگی و حذف سهمیه بنزین موتورسیکلت و خودروهای فرسوده عملا متوسط مصرف بنزین یارانه ای کشور 8 تا 9 میلیون لیتر در روز کاهش یابد.

از این رو با اجرای کامل این پروژه معادل تولید بنزین مجتمع های پتروشیمی در مصرف روزانه بنزین کشور صرفه جویی حاصل خواهد شد و این طرح جایگزین پروژه تولید بنزین در پتروشیمی ها خواهد شد.

همزمان با اجرای این سیاست غیر قیمتی، افزایش قیمت بنزین در سال آینده قطعی است و به نظر می‌رسد سناریوی قیمت بنزین نیمه یارانه‌ای به لیتری 700 تومان و هر لیتر بنزین آزاد به لیتری 1050 تومان برای سال آینده قطعی شده است.

به عبارت دیگر، دولت قصد دارد سال آینده با اجرای کامل دو سناریوی افزایش قیمت بنزین و ساماندهی سهمیه های ویزه سوخت، علاوه بر توقف تولید بنزین در پتروشیمی ها، واردات این فرآورده نفتی را متوقف کرده و حتی به وضعیت فعلی تقاضا هم سر و سامانی بدهد.

از سوی دیگر با توجه به ابلاغ سیاست‌های کلان “اقتصاد مقاومتی” توسط رهبر معظم انقلاب، اجرای همزمان سیاست‌های قیمتی و غیر قیمتی بنزین، علاوه بر مدیریت مصرف مصرف دستاوردهای اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی متعددی برای کشور به همراه دارد.

توقف واردات، تولید بنزین پتروشیمی و به تبع آن کاهش آلایندگی در کلانشهرها، کاهش تردد خودروهای تک سرنشین و آب رفتن بار ترافیک در کلانشهرها، سقوط آزاد قاچاق بنزین به کشورهایی همچون پاکستان و افغانستان، بهبود کیفیت تولید بنزین و عرضه گسترده بنزین با استاندارد یورو چهار و صرفه‌جویی ارزی چند میلیارد دلار از مهمترین دستاوردهای مدیریت مصرف بنزین در سال 93 خواهد بود.

در همین حال زنگنه وزیر نفت هم به مسئولان شورای شهر وعده داده است که وزارت نفت در صورت مدیریت مصرف بنزین با توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی، بخشی از هزینه‌های خرید واگن مترو تا اتوبوس عمومی را متقبل خواهد شد.

منبع: مهر