دسترسی ها

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مبارکه نا به نقل از دانا؛ صبح یکشنبه در نشست ویژه توافق هسته ای که در مؤسسه اطلاعات، توسط مؤسسه دیپلماسی ایرانی برگزار شد، محمدجواد ظریف، علی اکبر صالحی، عباس عراقچی و مجید تخت روانچی به عنوان مهمانان و محمدصادق خرازی نیز به عنوان مجری برنامه حضور داشتند.

خرازی: برجام بر شرایط سیاسی، جغرافیایی و اقتصادی ایران تأثیرگذار بود

در این برنامه ابتدا خرازی درخصوص روند مذاکرات هسته ای و برنامه جامع اقدام مشترک گفت: مذاکرات هسته ای تحول بزرگی در تاریخ سیاسی ایران داشته است و در آینده نیز بر روی روند توسعه یافتگی ایران قطعا تأثیر خواهد داشت.

وی افزود: با گذشت 12 سال از آغاز مذاکرات با کشورهای قدرتمند جهان، امروز با شکل گیری این توافق، نقطه عطفی در تاریخ سیاسی ایران بوجود آمده است و این مذاکرات و نتایج آن در تاریخ سیاسی و دیپلماسی ایران ثبت خواهد شد.

خرازی در ادامه درمورد تأثیرات فرامتنی برجام و غفلت کارشناسان و صاحب نظران از آن تصریح کرد: برجام بر شرایط سیاسی، جغرافیایی، منطقه ای و اقتصادی ایران تأثیرات شگفتی گذاتشه است که متأسفانه کارشناسان و صاحب نظران نسبت به این موارد غافل هستند.

وی ادامه داد: با شکل گیری این اقدام تاریخی، برکات و ثمرات زیادی عاید ما شده است که می توان به این موارد اشاره کرد: اقبال جهانی به ایران نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است و تعامل جدید میان ایران و جامعه جهانی موجب شکست پروژه ایمنی سازی ایران خواهد شد. هیمنه اسرائیل و فضایی که این رژیم سعی داشت علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در جهان ایجاد کند، شکست خورد و درحال حاضر رژیم صهیونیستی یکی از منزوی ترین دوران خودش را در عرصه جهانی میان کشورها و حتی میان حامیانش تجربه می کند و هیچ گاه تا این اندازه شکاف میان این رژیم و جامعه جهانی به این میزان تعمیق نشده بود.

محمدصادق خرازی در ادامه تأثیرات مثبت برجام تآکید کرد: از دیگر ثمرات برجام تغییر موازنه قدرت منطقه ای به سود نظام جمهوری اسلامی ایران است و ما پس از برجام شاهد تعمیق ارتباط میان ایران و کشورهای منطقه ای هستیم. همچنین جمهوری اسلامی ایران به مثابه یک قدرت نشان خواهد داد که در آینده حفط امنیت خاورمیانه با وجود جمهوری اسلامی ایران تضمین خواهد شد و هیچ کشور دیگری اعم از ترکیه، عربستان، مصر، و حتی اسرائیل نمی توانند که این نقش را داشته باشند.

وی در ادامه گفت: نتیجه مثبت دیگر برجام این است که دیپلماسی ایرانی نشان داد که می تواند به عنوان یک قدرت از حقوق خودش در میان قدرت های دیگر دفاع کند و بر خواسته هایش تا زمان رسیدن به آنها تأکید کند. همچنین باید به این موضوع نیز اشاره کرد که ایران پس از برجام به عنوان یک قدرت نوظهور اقتصادی مطرح خواهد شد.

ظریف: رمز موفقیت ما در مذاکرات مقاومت مردم در مقابل هدف تحریم کنندگان بود/ بزرگ‌ترین خیانت این است که به مردم بگویند شکست خوردید

محمدصادق خرازی پس از صحبت های مقدماتی، با مطرح کردن این دو سؤال که “چه میزان سعی شد اصل توازن در مذاکرات هسته ای و تنظیم سند نهایی رعایت شود؟ و دامنه تعهدات و تکالیف تا کجا ادامه خواهد داشت؟” از محمدجواد ظریف خواست تا صحبت های خودش را آغاز کند و وزیر امور خارجه ایران نیز صحبت های خود را این گونه آغاز کرد: نکات مثبت مهمی در توافق نامه وجود دارد که می تواند تأثیرات مهمی در حال و آینده جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. ما این موضوع را نمی گوییم که بخواهیم از خودمان تعریف کنیم؛ بلکه به لحاظ اینکه فرصت ها مثل ابر می گذرند، فرصتی به لطف خدا و به یمن حضور مردم در انتخابات برای ما فراهم شد و موجب شد که این مذاکرات به نتیجه برسد.

وی ادامه داد: در همه متون علمی که در خصوص تحریم نوشته شده است، می بینید که ایجاد تحریم را هیچ کس فشار اقتصادی مطرح نمی کند؛ بلکه آن را به منظور ایجاد تغییر در وضعیت سیاست می دانند و این اتفاق هم به این شکل رخ می دهد که با فشار به مردم و جدا کردن آنها از حاکمیت، نظام تحت تحریم مجبور شود که به خواسته های تحریم کننده گردن بنهد و برای همین هم هست که تحریم هایی که از سوی شورای امنیت اعمال شده اند تماما یا به منظور تغییر رژیم بوده اند یا به منظور ایجاد جنگ. بنابراین مردم با حضورشان در انتخابات نشان دادند که تحریم ها اثر ندارد و 73% مردم با حضور در پای صندوق های رأی نشان دادند که می خواهند از طریق صندوق با دولت شان تعامل کنند.

ظریف تأکید کرد: این حضور مردم باعث شد که طرف مقابل از اینکه بتواند از طریق تحریم اراده اش را به مردم تحمیل کند ناامید شود و به مذاکراه روی آورد. این مذاکرات در یک ظرف 12، 13 ساله شکل گرفته است و یک داده هایی طرف مقابل داشت و یک داده هایی نیز ما داشتیم. داده های طرف مقابل موفقیت نسبی پروژه امنیتی سازی ایران بود که تبلورش در 6 قطع نامه شورای امنیت است. داده های ما نیز ذخیره توان علمی و فنی در بحث هسته ای و این موضوع که با فشار نمی توان مردم ما را مجبور به پذیرش زیاده خواهی ها کرد. این مجموعه موجب شد که پس از تلاش های بسیار زیاد همکاران ما این نتایج شکل بگیرد و یک متن متوازن نوشته شود.

وزیر امور خارجه در خصوص توازن متن نهایی ابراز داشت: این متن به این صورت نبوده است که ما تمام خواسته هایمان را به طرف مقابل تحمیل کرده باشیم؛ چرا که این دیگر اسمش توافق نیست و باید آن را سند تسلیم گذاشت.

وی افزود: شاید این برای اولین بار باشد که 6 قطعنامه شورای امنیت بدون اینکه یک دقیقه اجرایی شود، لغو می شود و این در تاریخ شورای امنیت سابقه نداشته است. برای اولین بار است که در تاریخ شورای امنیت قطعنامه ای با موضوع “قطعنامه” مذاکره شد. بنابراین حتی اگر این موارد را در قالب فرامتن مورد توجه قرار دهیم، با هر متنی توازن ایجاد می کند. اگر داخل متن هم برویم، می بینیم که یک توازن قابل توجهی وجود دارد حتی از نظر تناظر زمانی اقداماتی که صورت می گیرد.

ظریف با اشاره به این‌که بعد از یک پروسه 10 ساله پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل مختومه می‌شود؛ به مقایسه قطعنامه 2231 شورای امنیت با دیگر قطعنامه‌های این شورا در ارتباط با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران پرداخت و گفت: در قطعنامه قبلی در ارتباط با فعالیت‌های نظامی و موشکی ایران از واژه ممنوعیت استفاده شده بود و کشورها مجاز نبودند که با ایران در این چارچوب از جمله فعالیت‌های هسته‌ای تعاملی داشته باشند ولی در توافق 2231 کشورها تشویق شده‌اند که در ارتباط با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران همکاری داشته باشند.

وی با بیان این‌که در قطعنامه 1929 شورای امنیت در ارتباط با فعالیت‌های موشکی ایران غیر از استفاده از واژه ممنوعیت، تهدید به استفاده از اقدامات قهرآمیز نیز به کار برده شده بود، گفت: ولی ما در قطعنامه جدید شاهد استفاده از واژه محدودیت آن هم در یک محدوده زمانی مشخص شده‌ایم.

ظریف با تأکید بر این‌که در متن برجام و قطعنامه اخیر سازمان ملل به صورت نسبی یک توازنی وجود دارد، ادامه داد: بعد از یک محدوده زمانی 10 ساله نه تنها پرونده ایران در شورای امنیت مختومه می‌شود؛ بلکه از دستور کار شورا نیز حذف خواهد شد.

وزیر امور خارجه کشورمان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان این‌که از روز پایان مذاکرات برخورد دیگر کشورها با ایران در خصوص موضوع هسته‌ای تغییر کرده است، به وضعیت سابق پرونده هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت: در سپتامبر 2003 شورای حکام ایران را در یک وضعیت استثنایی قرار داد و موضوع ایران را به عنوان یک موضوع فوری مطرح کرد و با قطعنامه 1694 شورای امنیت پرونده ایران در ذیل فصل 7 این شورا قرار گرفت.

ظریف گفت: شما می‌بینید از روزی که توافق منعقد شده یک تغییر اساسی در برخورد جامع بین‌الملل با ایران و پرونده هسته‌ای ایران ایجاد شده است.

وزیر خارجه کشورمان با اشاره به توافق هسته‌ای گفت: بزرگترین خیانت این است که به مردم ما بگویند شما در توافق نهایی شکست خوردید.

ظریف در ادامه سخنرانی در ارتباط با فعالیت‌های موشکی ایران تصریح کرد: ایران هیچ موشکی برای قابلیت کلاهک هسته‌ای طراحی نکرده است.

او با بیان این که بین برجام و قطعنامه اختلاف‌هایی وجود دارد، گفت:‌ نقض مفاد برجام دارای تبعاتی است ولی نقض قطعنامه تبعات برجام را به همراه ندارد و هیچ محدودیتی برای فعالیت‌های موشکی ایران در برجام مشخص نشده است و ما اعلام کرده‌ایم که توان دفاعی ما بدون محدودیت ادامه پیدا می‌کند و ما فعالیت‌های خود را برای مبارزه با تروریست ادامه خواهیم داد.

او با بیان این که براساس تلاش‌هایی که توسط دوستان در تیم مذاکره کننده صورت گرفته شرایط کشور از نظر حقوقی زیرورو شده است، ادامه داد: من بیش از 35 سال است که در ارتباط با شورای امنیت و تحریم‌ها مطالعه کرده و در دانشگاه‌ها درس می‌دهم و باید گفت که قطعنامه 1929 یکی از بدترین قطعنامه‌های تاریخ شورای امنیت بود و از طرف دیگر شاید بتوان گفت قطعنامه 2231 شورای امنیت یکی از عجیب‌ترین قطعنامه‌های شورای امنیت است که حتی طرف‌های مقابل نیز به آن معترف هستند.

رییس تیم مذاکراتی ایران با 1+5 با تاکید بر این که آن چه که حاصل شده دستاورد بزرگی است تاکید کرد:‌ بزرگ‌ترین خیانت این است که به مردم بگویند شما شکست خورده‌اید.

ظریف در این نشست در پاسخ به سوال طهماسب مظاهری، رییس پیشین بانک مرکزی مبنی بر این که اقتصاد کشور به چه میزان برای قرار گرفتن در شرایط پساتحریم آماده است و آیا در دولت در این ارتباط گفت‌وگوهایی انجام شده است؟ گفت: دولت معتقد است که مهم‌ترین تضمین اجرای برجام درهم تنیدگی روابط اقتصادی است . چیزی که باعث خواهد شد هیچ کشوری زیر برجام نزند.

وی با بیان این که ما باید بتوانیم با دیگر کشورها روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایجاد کنیم و حتی در مبارزه با تروریسم همکاری داشته باشیم که برای کسی صرف نکند که در ارتباط با اجرای برجام بهانه‌جویی کند و آن را به هم بزند، ادامه داد: در دولت چنین موضوعی مطرح شده و این جز اولویت‌های وزارتخانه‌های مربوطه است.

ظریف به اهمیت تقویت بنیه اقتصادی کشور نیز اشاره کرد و در پاسخ به سوال یکی از حضار که معتقد بود ما در راه دستیابی به انرژی هسته‌ای هزینه‌های گزافی داده‌ایم و آیا پرداخت این هزینه‌ها به صرفه بوده است یا خیر؟ تاکید کرد:‌ آن چه که ما هزینه دادیم، هزینه سانتریفیوژ نبود بلکه ما این هزینه را دادیم که به دنیا بگوییم که شما نمی‌توانید چیزی را به ما تحمیل کنید. ما هزینه اقتدار ملی خود را داریم.

این دیپلمات عالی کشور با تاکید بر این که مبانی قدرت چند وجهی شده است، ادامه داد: در حال حاضر از “قدرت معنایی” به عنوان یکی از موانع مهم قدرت یاد می‌شود. به ما فشار تحمیل شد و هزینه دادیم. البته معتقدم که ما می‌توانستیم به شکل بهتری نیز عمل کنیم و معتقد نیستم که به بهترین شکل عمل کرده‌ایم. ولی من تاکید دارم که نباید عامل قدرت معنایی را فراموش کرد و نادیده گرفت.

او با بیان این که توافق وین به دنیا ثابت کرد که پارادایم حذف و محروم کردن ناکارآمد است و این یکی از موفقیت‌های مذاکرات وین است، ادامه داد: اگر مبنای برخورد مان را در جریان این موضوع حاصل جمع صرف قرار می‌دادیم ممکن بود که نتیجه آن به جنگ ختم شود. من و آقای روحانی از این بابت بر روی موضوع برد- برد تاکید داشتیم که می‌خواستیم بگوییم که با روش جدیدی می‌خواهیم با دنیا تعامل کنیم.

صالحی: نه می خواستیم لیبی شویم و نه کره شمالی

در ادامه خرازی دو سؤال شامل اینکه “آیا ایران محدودیت های صادراتی ورا می پذیرد؟ نحوه تعامل سازمان انرژی اتمی در خصوص تهیه گزارس راستی آزمایی در توافق برجام چگونه است؟” را از علی اکبر صالحی پرسید و صالحی نیز صحبت های خود را اینگونه آغاز کرد: ما جزء اولین کشورهایی بودیم که رآکتور تحقیقاتی در دانشگاه تهران داشتیم و بر اساس برنامه چشم انداز 20 ساله برای بر نامه های تحقیقاتی از سال 1353 قرار بود ایران 20 هزار مگاوات برق از طریق هسته‌ای داشته باشد ولی جنگ آغاز و پروژه متوقف شد. بنابراین از ابتدا هدف ما تولید برق بوده است.

صالحی گفت: بعد از جنگ، نظام تصمیم می‌گیرد فعالیت‌های هسته ای را آغاز کرده و مجلس هم برهمان 20هزار مگاوات برق هسته‌ای تاکید می کند و رهبری هم این امر را تایید می‌کنند. بنابراین هدف صلح‌آمیز قبل و بعد انقلاب و یک دوره پس از برنامه اقدام مشترک در برنامه ما قرار گرفت.

وی با بیان این‌که «من از عملکرد گذشته سازمان انرژی اتمی دفاع می‌کنم»، گفت: ما واقعا چیزی از دست ندادیم و هر چیزی که خواستیم به دست آوردیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد:‌ امیدواریم در 10 سال آینده بتوانیم بیش از 3هزار مگاوات هسته‌ای را در چارچوب برنامه سازمان انرژی اتمی داشته باشیم.

صالحی درخصوص راستی‌آزمایی آژانس از برنامه هسته‌ای ایران تحت چارچوب برجام گفت: ما در مذاکرات به گونه‌ای عمل کردیم که ظاهرا محدودیت در برنامه‌ هسته‌ای‌مان را پذیرفتیم اما در عمل فعالیت‌های صلح‌آمیز خودمان را محدود نکرده‌ایم. آنها از منظر خودشان می‌گفتند که ایران باید برای جلوگیری از انحرافش به سمت فعالیت‌های غیر صلح‌آمیز محدود شود و اساس تحریم‌ها همین بود که در ایران یک تغییر پارادایم سیاسی ایجاد کنند و همانطور که آقای ظریف گفتند ما به دنبال فعالیت غیرصلح‌آمیز نیستیم و در همین چارچوب نسبت به استحکام ان پی‌تی تلاش می‌کنیم.

وی ادامه داد: ایران به عنوان تنها کشور در حال توسعه با مقاومت خود توانست حقش را بگیرد و تثبیت کند و من دیگر بعید می‌دانم کشوری در حال توسعه بتواند به چنین جایگاهی برسد. آنها می‌خواستند جلوی انحراف ایران از مسیر صلح آمیز را بگیرند خب این کار را انجام دهند، آنها به دنبال این بودند که ایران به دنبال فلز اورانیوم نرود اما ما اساسا فلز اورانیوم نداریم و تا افق 10 الی 15 سال آینده نخواهیم داشت. یا در زمینه‌ فراوری می‌خواستند ما این کار را انجام ندهیم و ما سوخت‌های راکتور تهران یا بوشهر را الان در اختیار نداریم که بخواهیم به سمت فرآوری نرویم.

صالحی گفت: سوخت نیروگاه بوشهر طبق قرارداد پس از خنک شدن به روسیه می‌رود. همچنین در رابطه با اراک تا 5 -6 سال آینده ساخت این راکتور به طول می‌انجامد و وقتی هم که شروع به کار کند 12 سال طول می‌کشد که سوختش در اختیار قرار گیرد.

رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: اصلا ایران قصد غنی سازی اورانیوم 90 درصد را ندارد که بخواهد بازفرآوری داشته باشد.

وی تاکید کرد:‌ به عنوان عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب‌ فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای‌مان طبق پادمان جامع بازرسی‌ها باید صورت گیرد. بیش از 30 سال است که ایران بازرسی‌های آژانس را پذیرفته است چرا که عضو این نهاد بین‌المللی تخصصی هسته‌ای است و تا وقتی نظم جهانی این گونه باشد و قراردادها و معاهدات بین‌المللی برقرار باشد بازرسی‌ها هم انجام خواهد شد و ادامه دارد.

رئیس سازمان انرژی اتمی نوع دیگری از بازرسی‌ها را مورد اشاره قرار داد و گفت: با عملیاتی شدن برجام ایران باید اقداماتی را در راستای اجرای برنامه جامع اقدام مشترک انجام دهد که آژانس مسئولیت راستی آزمایی از این اقدامات را بر عهده دارد و حضور بازرسان در این خصوص در ایران لازم است و آنها یک چک لیست دارند که ارزیابی شخصی‌شان نیست بلکه در آن لیست اقدامات و کارهایی که ایران باید انجام دهد تا به روز اجرای توافق برسیم قید شده است.

وی در ادامه به برخی محدودیت‌ها در برجام برای ایران اشاره کرد و گفت: در رابطه با خرید یک سری تجهیزات محدودیت‌هایی را ما به ظاهر پذیرفته‌ایم در چارچوب ان‌اس‌جی یک لیستی از تجهیزات وجود دارد که در آن تجهیزاتی با کاربرد دو گانه قید شده است و فقط هم برای ایران نیست. ما این محدودیت‌ها را پذیرفته‌ایم که اگر قرار شد تجهیزاتی را بخرید و در کمیته‌ای که کالاهای دو منظوره را لیست کرده است قید شده بود آنها را به بررسی می‌گذاریم. ما الان برای خرید همین تجهیزات مشکلی نداریم و کارمان را می کنیم اما با هزار درد سر. اولا این تجهیزات بسیار گران برای ما تمام می شود و دوما مشکلات زیادی برای خرید داریم و سوم این که احتمال خرابکاری صنعتی در آنها بسیار وجود دارد.

صالحی ادامه داد: با توجه به همین خرابکاری‌های صنعتی بوده است که سازمان انرژی اتمی آزمایشگاهی را برای تشخیص این خرابکاری‌ها ایجاد کرد و نمایشگاهی را نیز در این خصوص ترتیب داد و این مساله علم ما را بالا برد و ضریب خطا و خرابکاری را پایین آورد. اکنون اگر بخواهیم این کالاها را بخریم در کمیته مذکور به بحث گذاشته می‌شود و از شرکت مذکور خریداری می‌شود و چنانچه خرابکاری یا اشکالی در آن باشد اعاده دعوی می‌کنیم و این یک حسن برای ما است. ضمن این که ما امروز برای تجهیزات تولید رادیو ایزوتوپ پایدار و یا طراحی راکتور اراک، راستی آزمایی آژانس و مشارکت کشورهای دیگر را پذیرفته‌ایم و این هم بسیار برای ما به لحاظ علمی و تکنولوژیک حائز اهمیت است.

رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه‌ این نشست در پاسخ به یکی از حاضران که به طور شفاهی سوالش را درباره‌ی هزینه‌ای که ایران به لحاظ مالی و معنوی برای نگه داشتن نیروگاه بوشهر و یا ساخت سوخت صرف کرده است پرسید گفت: لیبی تمام فعالیت‌های هسته‌ای اش را کنار گذاشت و آنها را در کشتی قرار دارد و تسلیم شد و بعد از آن هم شاهد بودید که آمدند همه لیبی را و به اصطلاح آش را با جایش بردند. مدل دیگر، کره شمالی است که از ان‌پی‌تی خارج شد و سلاح هسته‌ای را آزمایش کرد که ما هیچ وقت نخواسته‌ایم بر این مبنا باشیم و همواره خواهان استحکام بخشیدن به ان‌پی بوده و هستیم و از حالا به بعد هم بیشتر روی ان‌پی‌تی تکیه خواهیم کرد.

وی ادامه داد: ما نه لیبی و نه کره شمالی هستیم ما مدل خودمان ایران هستیم که برای ابهامات و نگرانی‌ها درباره‌ی برنامه هسته‌ای مان از در معامله با کشورمان درآمدیم.

صالحی گفت: در دنیا هیچ چیز را به شما مجانی نمی‌دهند. یکی از هزینه‌های زیادی که پرداخته‌ایم برای حفظ استقلال سیاسی مان بوده است. ما ژاپن نیستیم که پیشرفت علمی کنیم اما به لحاظ سیاسی نتوانیم اختیاری از خود داشته باشیم و کشوری بیاید و هر کاری که دلش می‌خواهد بکند و هیچ چیز هم نگوییم.

رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد:‌ برای ساخت نیروگاه بوشهر قبل از انقلاب توسط آلمانی‌ها دو و نیم میلیارد ریال هزینه شد و با انقلاب و سپس جنگ بین زمین و زمان ماند . آن موقع برخی از مسئولان آمدند گفتند اصلا نیروگاه هسته‌ای نمی‌خواهیم. اما این حق ماست و باید در رابطه با بسیاری از تصمیمات به آینده کشور نگاه کرد و برای نسل‌های بعدی شرایطی را فراهم کنیم . من سال 88 به سازمان انرژی اتمی آمدم و تصمیم‌های قبلی ربطی به من ندارد. هر چند که از آنها دفاع می‌کنم

وی اضافه کرد: برای تکمیل نیروگاه بوشهر به اسپانیا و آلمان مراجعه کردیم اما قبول نکردند؛ چه کار باید می‌کردیم دو و نیم میلیارد دلار را باید رها می‌کردیم ؟ امروز تحت سیاست‌هایی که تدوین شد و مقاومتی که صورت گرفت ما توانستیم نیروگاه بوشهر را راه اندازی و هزار مگاوات برق تولید کنیم و 14 الی 15 هزار متخصص داریم.

صالحی تاکید کرد:‌ ما از مذاکره با 1+5 و توافق هسته‌ای واقعا چیزی را از دست ندادیم بلکه توانستیم در برخی از زمینه‌ها موفقیت‌های بسیار خوبی را کسب کنیم که هیچ وقت فکرش را نمی‌کردیم. ساخت سوخت ، مدرن کردن راکتور اراک مسائلی بود که در تصور ما هم نمی‌گنجید با همکاری بین‌المللی به دست بیاید. در قطعنامه شورای امنیت و برجام اتفاقات عجیب و قریبی افتاد و شاید این که کنگره می‌گوید به دولتش که کمک کردید ایران در هسته‌ای صنعتی شود امری گزاف نیست. البته ما نمی‌خوهیم کار را برای طرف مقابل دشوار کنیم. اما حرف خود را هم می‌زنیم. ایران با موافقت خود نیروگاه اتمی بوشهر را ساخت و با همتش سوخت آن را هم ساخت و تضمین می کنیم اگر روزی آنها بگویند سوخت نمی‌دهیم خومان بتوانیم آن را پیدا کنیم.

صالحی با بیان این که هسته‌ای شدن ایران با هسته‌ای شدن کشورهای منطقه مثل امارات بسیار متفاوت است گفت:‌ نیروگاههایی که آنها می‌سازند کاملا توسط پیمانکار خارجی و بدون دخالت یک کارشناس اماراتی انجام می‌شود و سوختش را هم به کشور سازنده منتقل می‌کند و بعد از 50- 60 سال می‌گویند بیایید کل نیروگاه را بردارید و بگوییم. اما الان چند صد کارشناس و متخصص داریم که بر روی گداخت هسته‌ای کار می‌کنند.

معاون رئیس جمهور خاطرنشان کرد: 1+5 به خوبی می‌داند ایران چه قدرت و توانی در بحث هسته‌ای در اختیاردارد که با این سماجت مذاکرات را دنبال کرد. متاسفانه آنها به خوبی از این موضوع آگاهند اما عزیزانی در داخل نمی‌دانند که ایران چه چیز را در اختیار دارد و چرا وزیر خارجه آمریکا 18 روز در وین می‌ماند تا مذاکرات را به سرانجام برساند؛ مگر ایران چه کار کرده است؟

وی خاطر نشان کرد: برای اولین بار یک کشور در حال توسعه توانسته در عرصه‌ بین‌المللی در جایگاه کشورهای توسعه یافته قرارگیرد و الان در اذهان مردم ایران کشوری بزرگ محسوب می‌شود.

صالحی خطاب به فردی که از او سوال کرده بود چرا باید این قدر کشور به خاطر هسته‌ای شدن هزینه دهد و حتی در این راه شهید دادیم، گفت: شهریاری و علیمحمدی شاگردان من بودند . به خاطر شهادت شهریاری روی پایم نمی‌توانستم بایستم. من این حال را حتی موقع فوت پدرم نداشتم. ما در کشور شهدا زندگی می‌کنیم. من اهل شعار دادن نیستم و همه آن چه به دست آورده‌ایم متعلق به شهداست. ملت ایران مقابل جهان استکبار ایستاد و حقش را گرفت. ما کره جنوبی نیستیم که اجازه غنی سازی یا تولید آب سنگین نداشته باشیم. ما ایران هستیم من کشوری را می‌خواهم که به لحاظ استقلال سیاسی و علمی توامان باشد نه آن که مثل ژاپن توسعه علمی داشته باشیم اما استقلال سیاسی نداشته باشیم که آمریکایی‌ها هر غلطی دلشان می‌خواهد در آن کشور انجام می‌دهند.

صالحی تاکید کرد: اگر برای هسته‌ای شدن هزینه کردیم بردیم و خدا را شاهد می‌گیریم و در سکوی پرتاب قرار گرفته‌ایم و خوشا به حال نسل‌های آینده که شکوه ایران را به نیکویی خواهند دید.

احتمال درست اجرا نشدن برجام ر ا در نظر گرفته‌ایم

محمدصادق خرازی سپس سؤالی مبنی بر اینکه “آیا بعد از دوره اوباما تضمینی وجود دارد که توافقات و اجرای آنها ادامه داشته باشد؟” را از مجید تخت روانچی پرسید و او  نیز صحبت های خود را اینگونه آغاز کرد: برای جلوگیری از مشکلات پس از دوران اوباما در برجام راه حل دیده شده است. این‌طور نیست که در یک دولت تحریم‌ها برداشته شود و نفر بعدی آن‌ها را دیگر اجرا نکند. در برجام آمده است که به طور مستمر تحریم‌ها را دولت آمریکا باید بردارد.

این عضو تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان تاکید کرد: اگر رییس‌جمهوری در آمریکا تحریم ها را لغو نکند نقض فاحش توافق محسوب می شود و در این صورت از همان مکانیزمی که در برجام طراحی شده است کار دنبال می شود. اما بسیار دور از ذهن است کسی در آمریکا بخواهد بعد از مدتی این توافق را بر هم بزند.

وی در رابطه با این که چه تدبیری در متن برجام اندیشیده شده است تا رئیس‌جمهور آتی آمریکا تصمیمی خلاف توافق انجام شده نگیرد، گفت: از ابتدای مذاکرات تاکید بر این بود که این توافق بر شخص متکی نباشد علاوه بر این دولت ایران با شش دولت دیگر به اضافه نماینده اتحادیه اروپا وارد مذاکره شده بود و باید به توافقی قابل اجرا می‌رسیدیم.

روانچی با بیان اینکه با وجود تمام تدابیر امکان دارد در مرحله اجرای توافق با مشکلی مواجه شویم که این امر طبیعی است ولی در متن توافق یک کمیسیون مشترک تعیین شده است، گفت: کشورهای مذاکره کننده و نماینده اروپا عضو آن هستند و در صورتی که در اجرای این توافق مشکلی پیش بیاید اعضا در این کمیسیون به آن رسیدگی می‌کنند.

وی ادامه داد: از ابتدای توافق اصل این بود که توافق قابل اجرا داشته باشیم و می توان یکی از دلایل طولانی شدن روند مذاکرات را همین بدانیم که ما خواهان دستیابی به توافقی خوب برای هر دو طرف بودیم که نهایتا هم در وین به چنین جمع بندی دست یافتیم.

معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه هر رئیس جمهور دیگری هم که پس از اوباما روی کار بیاید بر اساس تعهد این کشور نمی تواند در اجرای توافق خللی ایجاد کند ، خاطر نشان کرد: در توافق بندی وجود دارد که برای دولت آمریکا تعهد ایجاد می‌کند که تحریم ها را به صورت مستمر در همه دولت های آمریکا لغو کند و بر اساس این بند تمامی دولت هایی که در آمریکا روی کار خواهند آمد ملزم به پایبندی به این توافق هستند.

روانچی گفت: این قطعنامه 2231 که تصویب شده است بخشی از حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود و همین امر وظیفه مضاعفی را برای کشورها ایجاد می‌کند که بر اساس این توافق عمل کنند.

معاون وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه دولت آمریکا موظف است به تعهد خود در قبال توافق عمل کند ، افزود:‌ اگر رئیس جمهورآمریکا با وجود توافق انجام شده در عمل این توافق را نقض کند در حقیقت او نقض آشکار تعهد برجام را انجام داده و همانطور که در متن برجام مشخص شده است باید طی روندی این اقدام او بررسی شود. ولی به نظر من چنین اقدامی دور از ذهن به نظر می رسد.

روانچی خاطر نشان کرد: اگر کسی در هر یک از کشورهای حاضر در توافق پس از مدتی بخواهد توافق را به هم بزند در صورتی که این کار بدون بهانه و صرفا برای برهم زدن تحریم ها صورت بگیرد ، اقدام او در سطح بین‌الملل نمایان خواهد شد و برای همه مشخص می‌شود که چه کسی جلوی یک روند بین‌المللی را می گیرد و او در برابر کل کشورهای سازمان ملل وحتی کشورهایی که به آمریکا نزدیک هستند نیز قرار می گیرد.

وی با اشاره به استقبال گسترده کشورها از برقراری روابط اقتصادی با ایران پس از انجام توافق گفت: امروز علاقه زیادی برای ایجاد شراکت اقتصادی با ایران وجود دارد و وقتی این روند اقتصادی استحکام یابد هر گونه ایجاد خلل در راستای ادامه این روابط اقتصادی با ایران می تواند فشار سیاسی زیادی را بر آمریکا وارد آورد و کسی در کاخ سفید نمی تواند تصمیمی مخالف نظر این کشورها بگیرد.

روانچی در بخش دیگری ازنشست ویژه بررسی توافق هسته‌ای به بررسی نحوه توازن مذاکرات ایران و 1+5 پرداخت و خاطرنشان کرد: مذاکره با شش کشوری که جزء قدرتهای بزرگ جهان هستند و پنج عضو دائم شورای امنیت را نیز شامل می‌شود کاری نفس‌گیر است ضمن اینکه مذاکرات پیرامون مسائل پیچیده بسیار زمان بر است.

وی موفقیت در توافق هسته‌ای را به واسطه یاری خدا و دعای مردم دانست و اظهار کرد: در این بین دوستان ما در تیم مذاکره کننده و همکاران آقای صالحی و خودشان زحمات زیادی کشیده اند . همچنین طی یک سال و نیم گذشته دوستان ما در سازمان انرژی اتمی نیز در این مسیر ما را یاری کردند . همچنین افرادی در مورد بحث های اقتصادی و تحریم ها به ما کمک کردند و نکته قابل توجه این بود که تمام این روند بدون هیچ حاشیه ای و زیر نظر خود آقای ظریف پیش رفت.

تمام قد از توافق هسته‌ای دفاع می‌کنم و آن را یک پیروزی می دانم

در انتها مجری برنامه دو سؤال شامل اینکه “آیا ما ابتدا اقدامات مان را انجام می دهیم یا آنها تحریم ها را لغو می کنند؟ و آیا سوئیفت نیز لغو خواهد شد و ساز و کار اجرایی شدن آن به چه صورت است؟” را از عباس عراقچی پرسید و وی نیز صحبت هایش را آغاز کرد و گفت: یکی از دستاوردهای این مذاکرات افزایش و بالا بردن سطح شعور و بلوغ سیاسی و بین‌المللی جامعه بوده است.

او با اشاره به بررسی زوایای این مذاکرات در جلسات مختلف ادامه داد: ما در جریان مذاکرات و بعد از آن به خاطر این جلسات فشار زیادی را تحمل کردیم ولی تاثیر خوبی داشت و اثبات کرد که چند صدایی در جامعه ایران وجود دارد.

عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا اول ایران به تعهدات خود عمل می‌کند و بعد تحریم‌ها برداشته می‌شود و یا برعکس است؟ توضیح داد: اصل مذاکرات صورت گرفته بین ایران و گروه 1+5 بر اساس بی‌اعتمادی است. هیچ کدام به یکدیگر اعتماد نداشته و نداریم. مذاکرات و توافق نیز بر اساس همین روند طی شد و با توجه به این موضوع نیز تصمیم گرفته شد که سازوکاری را برای اجرای توافق در نظر گرفته شود که کارها به صورت موازی با درصد کمی ریسک به پیش برود.

معاونت حقوقی و امور بین‌الملل وزیر خارجه با بیان این که در بحث تحریم باید آن‌ها یک سری اقداماتی انجام دهند و تحریم‌ها را بردارند ادامه داد: با توجه به بی‌اعتمادی دو طرف به یکدیگر، ما راه‌حل همزمانی را انتخاب کردیم یعنی آن‌ها تحریم‌ها را بر می‌دارند و ما تعهدات خود را انجام می‌دهیم. البته یک مشکل فنی در این ارتباط وجود دارد که تعهدات دو طرف از دوره‌های زمانی مختلف برخوردار است. یعنی این که انجام تعهدات از سوی ایران چند ماه طول می‌کشد ولی انجام تعهد آن‌ها یکی دو هفته بیش‌تر طول نخواهد کشید.

وی با بیان این که در راه‌حل همزمان تصمیم گرفته شد که اقدامات دو طرف متناظر یکدیگر باشد، ادامه داد: مرحله اول که مرحله تثبیت است، نود روز طول می‌کشد به نحوی که توافق در کنگره آمریکا مورد بررسی قرار می‌گیرد و در ایران نیز روند قانونی مورد نظر طی می‌شود. بعد از این 90 روز ما به نقطه‌ای می‌رسیم که به عنوان روز اجرای توافق از آن یاد می‌شود. درآن روز اروپا و آمریکا تحریم‌های اقتصادی و مالی خود را لغو می‌کنند؛ البته اروپا این تحریم را لغو می‌کند و رییس‌جمهور آمریکا نیز دستور متوقف شدن تحریم‌ها را امضا می‌کند. شورای امنیت نیز که قبلا تحریم‌ها را لغو کرده است. در این مرحله ما هنوز هیچ کاری نکرده‌ایم و از طرف مقابل نیز حکم لغو تحریم‌ها انشاء می‌شود ولی اجرایی نمی‌شود تا زمانی که کارهای خود را ا نجام دهیم. این وضعیت مثل قانونی است که تصویب می‌شود ولی زمان اجرای آن بعد است.

عراقچی با توضیح ادامه این فرایند و زمان اجرای این قانون تاکید کرد: ما هیچ فرمول دیگری را نمی‌توانستیم پیدا کنیم که این هم‌زمانی ایجاد شود ولی همان‌طور که گفتم در همان وهله اول تحریم‌های مالی و اقتصادی رفع خواهد شد و روند رفع تحریم‌هایی که مربوط به اشاعه، کالاهای دو منظوره و محدودیت‌های تسلیحاتی و موشکی است در یک فاصله معقولی که مورد نظر رهبری است طی می‌شود.

او با بیان این که جدول زمانی مشخص شده در این برنامه معقول است، در مورد بحث لغو تحریم‌های سوییفت (تحریم مربوط به مبادلات بانکی) خاطرنشان کرد: طبق قوانین اتحادیه اروپا تحریم سوییفت شامل کسانی است که در فهرست سیاه تحریم‌ها وجود دارند. در حقیقت اروپا، آمریکا و شورای امنیت علاوه بر تحریم‌های معمول یکسری افراد را نیز در فهرست تحریم‌ها قرار می‌دهند که سوییفت حق ندارد با آن‌ها کار کند.

این عضو ارشد مذاکره کننده هسته‌ای کشور با بیان این که سوییفت یک شرکت خصوصی است که در بروکسل قرار دارد و این شرکت به خاطر بحث روانی تحریم‌ها، همکاری خود با ایران را قطع کرد، تصریح کرد: فضای روانی تحریم‌ها باعث شد که برخی شرکت‌ها در حالی که از نظر تحریم‌ها مشکلی برای همکاری با ایران نداشتند، همکاری خود با ایران را حذف کنند و یکی از دستاوردهای این اقدامات فروشکستن فضای روانی تحریم‌ها علیه ایران است.

معاون وزیر خارجه ایران با بیان این که در همین راستا در وهله اول 800 نهاد و اسم حقیقی و حقوقی از فهرست تحریم‌ها خارج می‌شوند، در بخشی دیگر از صحبت‌های خود با تکرار صحبت وزیر خارجه مبنی بر این که متن توافق صورت گرفته بین ایران و گروه 1+5 متوازن است، تاکید کرد: هر دو طرف در جریان این مذاکرات به خواسته‌های خود رسیدند ولی باید این پرسش را مطرح کرد که آیا خواسته‌های دو طرف متوازن بود؟ که این یک موضوع جدا است.

وی با بیان این که خواسته طرف مقابل این بود که ایران به سمت سلاح هسته‌ای نرود، ادامه داد: خواسته آن‌ها این بوده که مثلا ایران اگر اراده کند به سمت سلاح هسته‌ای برود این کار یک‌سال طول بکشد و آن‌ها با پذیرش یکسری محدودیت‌ها از سوی ایران به این خواسته خود رسیدند.

عراقچی با اشاره به حکم رهبری در ارتباط ممنوعیت استفاده از سلاح‌های هسته‌ای ادامه داد: مانع اراده ایران برای حرکت در این راستا حکم رهبری است.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده با بیان این که در جریان این توافق خواسته اول ما که خارج شدن از فضای امنیتی و امنیت‌سازی پرونده هسته‌ای ایران بود محقق شد، گفت: آن‌ها در این سال‌ها سعی کرده بودند که ایران را به عنوان تهدید مطرح کنند و بحث ایران هراسی و شیعه هراسی را به پیش می‌بردند و این که ایران به دنبال بمب است. خواسته اول ما این بود که از این فضا خارج شویم.

عراقچی با بیان این که شش قطعنامه قبلی سازمان ملل در ارتباط با ایران ذیل فصل هفت شورای امنیت بود و ما اکنون با این قطعنامه جدید از این ذیل خارج شدیم، خاطرنشان کرد: خواسته دوم ما این بود که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تثبیت شود و با این توافق و قطعنامه صادر شده برنامه ممنوعه فعالیت هسته‌ای ایران در نظر شورای امنیت و حقوق بین‌الملل به یک برنامه مشروع تبدیل شد که دیگر کشورها نیز می‌توانند در این زمینه با ایران همکاری داشته باشند و ما یک چشم‌انداز صنعتی و تجاری در ارتباط با برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان داشته باشیم که در حد دکوری نیست.

او هم‌چنین دیگر خواسته ایران را برداشتن تحریم‌ها عنوان کرد و افزود:‌ طرف‌های مقابل می‌گویند ایران تایید غنی‌سازی خود را از شورای امنیت گرفته و به برنامه هسته‌ای‌اش مشروعیت داد و از طرف دیگر تحریم‌ها نیز علیه‌اش برداشته شده است.

عراقچی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان این که ما در یک دعوای 12 ساله حرف خود را به کرسی نشاندیم و این از همه دستاوردها مهم‌تر است ادامه داد: آن‌ها در این 12 سال با کمک شورای امنیت که در خدمت‌شان بود می‌گفتند که ایران نباید غنی‌سازی کند ولی ما می‌گفتیم این حق ماست. موضوع مبارزه اراده‌ها بود. در پایان، این دعوای 12 ساله به نفع چه کسی پایان یافت؟ شش قطعنامه سازمان ملل توسط یک قطعنامه دیگر کنار گذاشته شد و آن‌ها غنی‌سازی و فعالیت فردو و آب سنگین ما را پذیرفتند. این دعوا به نفع ما حل شد.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده با اشاره به جایگاه قدرت‌سازی و آینده سازی ایران در منطقه به این دلیل که قدرت ایستادگی داشته است، ادامه داد: 12 سال همه مردم در برابر فشارها و تحریم‌ها مقاومت کردند و دستاورد حاصله متعلق به همه مردم ایران است.

وی با اشاره به توانمندی دفاعی و فنی ایران و تاثیر این موضوع بر دستاورد حاصله ادامه داد: این دستاوردها دشمنان را از تهدید ناامید کرد. ما به خودمان به خاطر این توافق تبریک می‌گوییم. البته برخی می‌گویند که اگر بخواهیم منصف باشیم باید نه جشن بگیریم نه عزا، اما من می‌گویم به خدا باید جشن گرفته شود و من تمام قد از این توافق دفاع می‌کنم.