دسترسی ها

ناجی العلی، کاریکاتوریست و روزنامه‌نگار فلسطینی، با طراحی یکی از معروف‌ترین شخصیت‌های کارتونی دنیا، نامش را در دنیای کاریکاتور ماندگار کرده است. نام این شخصیت کارتونی «حنظله» است. حنظله به عنوان نماد فلسطین و امضای ناجی العلی، زیر همه کارهای او در گوشه‌ای ایستاده و رویش را برگردانده است. او را حالت مغموم و لباس‌های کهنه‌اش می‌شناسند.

جمال رحمتی، کاریکاتوریست، در گفت‌وگودرباره کارهای ناجی العلی گفت: من قبل از آشنایی با ناجی العلی، کارهایش را دیده بودم. آن پسر بچه‌ای که سمبل کارهای این کاریکاتوریست است و همیشه پشت به مخاطب ایستاده، توجه مرا به خود جلب کرده بود. پیگیر شدم و فهمیدم کار ناجی العلی است. این کاریکاتوریست یک دوره‌ای به ایران هم سفر کرده بود.

او درباره تاثیر کارهای این هنرمند اظهار کرد: هر هنرمندی که زبان مردمش باشد و به موضوعاتی بپردازد که مردم کشورش با آن درگیر هستند، مورد توجه قرار می‌گیرد. بزرگ‌ترین ویژگی کارهای ناجی العلی این بود که اتفاقاتی که در فلسطین و جهان عرب می‌افتاد در آن‌ها دیده می‌شد. نبود اینترنت توجه مردم را به رسانه‌های مکتوب جلب کرده بود و آن‌ها با کارهای این هنرمند آشنا می‌شدند.

این کاریکاتوریست ادامه داد: یکی از وظایف کاریکاتوریست‌ها واکنش به اتفاقاتی است که مردم دنیا با آن درگیر هستند. مفاهیمی مانند فقر و جنگ هر وقت کار شده مورد توجه قرار گرفته است. کاریکاتوریست‌های ایرانی هم با توجه به شرایط کشور در مقاطع مختلف، با این مفاهیم آشنا هستند و آن‌ها را به خوبی در آثارشان استفاده می‌کنند.

رحمتی همچنین به وضعیت کارتون ضد جنگ در ایران اشاره کرد و گفت:‌ رشد کاریکاتور در ایران به دوران بعد از جنگ برمی‌گردد. در دوران جنگ که کشور درگیر بود، کاریکاتور رونقی نداشت و نبود اینترنت و رسانه‌های مجازی هم در این مسئله تاثیر داشت. اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 بود که رشد کاریکاتور در ایران سرعت بالایی پیدا کرد و کار هنرمندان این حوزه توسط مردم دیده شد.

او افزود: خود من به دلیل شرایط خانوادگی‌ام همیشه جنگ را با پوست و گوشتم حس کرده‌ام. یکی از برادرهایم پایش را در جنگ از دست داده است و دیگری هم ترکش خورده و همین باعث شده کاملا با مفهوم جنگ آشنایی داشته باشم و تبعات آن را بدانم. به جز کاریکاتورهای ضد جنگ، چند انیمیشن هم با این موضوع کار کرده‌ام.

رحمتی خاطر نشان کرد: در پایان می‌خواهم بگویم که آنچه ما از زشتی‌های جنگ به تصویر می‌کشیم ادا نیست و کاملا به آن اعتقاد داریم.

ناجی العلی در سال 1936 در یکی از روستاهای شمالی فلسطین متولد شد. در سال 1948 و با شدت گرفتن جنگ، خانواده ناجی العلی به همراه اهالی روستا به سوی لبنان (بنت جبیل) رانده و پس از آن به اردوگاه «عین الحلوه» در شرق شهر صیدا پناهنده شدند. العلی پس از آنکه در رشته مکانیک دیپلم گرفت و اوقات فراغتش را به طراحی مشغول شد.

او به دلیل فعالیت‌هایش در نشریه سیاسی «الصرخه» (فریاد) تحت تعقیب پلیس بود و مدتی را در بازداشت به سر برد. پس از این دوره بود که با فعالیت در روزنامه «السیاست» کویت شخصیت معروف «حنظله» را خلق کرد. این شخصیت به دلیل ویژگی‌هایی که داشت به سرعت معروف شد و چندین نمایشگاه مختلف از آثار ناجی العلی برپا شد.

شخصیت «حنظله» را کودکی خود ناجی العلی می‌دانند. او کودکی 10 ساله است که در اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی زندگی می‌کند و با حالتی مغموم دست‌هایش را به پشت گرفته و شاهد اتفاقات تلخی است که برای مردم کشورش می‌افتد. العلی گفته بود که حنظله تا وقتی که آواره است برای همیشه 10 ساله باقی می‌ماند و بزرگ نمی‌شود.

او در مصاحبه‌ای گفته بود:«اگر انگشتان دستانم را قطع کنند، با انگشتان پاهایم طراحی خواهم کرد. در این زمان احساس کردم کاریکاتور بهترین وسیله برای بیان نظراتم است. کاریکاتور تنها یک اعلامیه نیست، بلکه وظیفه دارد تشویق کند و بشارت بدهد. بشارت بدهد از آینده و آرزوها را بیان کند. تنها خط قرمز در برابر طراحی من، تسلیم در برابر اسراییل بوده و «حنظله» نماد تلخی‌های آغاز راه است.»

«من در کاراکتر حنظله بچگی‌های خودم را نشان داده‌ام. او همان سنی را دارد که من وقتی فلسطین را ترک کردم داشتم و همان حسی را که من داشتم. با این که 35 سال از آن تاریخ می گذرد، اما من همه‌ی جزئیات آن روز را دقیقاً به خاطر دارم. کاراکتر حنظله شکل و شمایل مقدسی دارد که از روح من، وقتی کسل می‌شوم یا وظیفه‌ام را از یاد می‌برم، محافظت می‌کند. این بچه به من یادآوری می‌کند که از کجا آمده‌ام و نمی‌گذارد اشتباه کنم.»

این کاریکاتوریست به خاطر طرح‌هایش بارها مورد تهدید قرار گرفت و سرانجام در 22 جولای 1987 هنگام رفتن به دفتر روزنامه «القبس» در لندن ترور شد و به اغما رفت. 38 روز پس از این حادثه خالق «حنظله» از دنیا رفت و حنظله را به عنوان یک نماد باقی گذاشت.

ناجی العلی کشته شد، اما حنظله هنوز زنده است. هیچ کس نمی‌تواند این کودک 10 ساله فلسطینی را بکشد. او برای همیشه تبدیل به نماد کودکان فلسطینی شده است..

منبع: جام نیوز