دسترسی ها

اگر بنا بود «ترین»های این مسجد پشت هم ردیف شوند، عنوان ماندگارترین، مهمترین و یکی از قدیمی‌ترین مسجد موجود شیعه و یکی از زیباترین بناهای تاریخ معماری ایران را به خود اختصاص می‌داد.
مسجد گوهرشاد شامل چهار ایوان است. در ایوان قبله میان ایوان گنبد خانه و تورفتگی نیم گنبدی پشت آن فضایی تقریباً پیوسته وجود دارد. گنبد خانه اندکی به عقب کشیده شده و پهنا و تورفتگی جلو محراب با ورودی ایوان یکسان است.
گنبد مسجد گوهرشاد گنبد دوپوسته گسسته با پوشش بیرونی پیازی است که فاصله دو پوسته به وسیله دیوارهایی که خشخاشی نامیده می‌شوند، به یکدیگر متصل شده‌اند.
یکی از جنبه‌های در خور توجه گنبدخانه سه ردیف طاقهای دیوارهای جانبی در بالای دهانه‌هاست که به شبستانها راه دارد. در حالی که تعدادی از این ردیف‌ها به دهانه‌های آزاد بیرونی مرتبط می‌شوند، احتمالاً اهداف چندگانه‌ای از ساختن آنها مدنظر بوده است، از جمله زیبایی، سبک‌تر کردن دیوارهای جانبی و رساندن نور بیشتر به فضای گنبدخانه.
مناره‌های مسجد گوهرشاد که به شکل دوقلو در دو طرف ایوان مقصوره قرار گرفته، یکی دیگر از شیوه‌های تأکید بر محراب است.
تزئینات ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد شامل کاشیکاری، معرق سنگ و نقاشی و خطاطی روی گچ و نقش مایه‌های به کار رفته، اسلیمی، گره و خط می‌باشد و به دلیل ظرافت و زیبایی کاشیکاری، خط و سبک معماری از شاهکارهای معماری ایران در دوره اسلامی به شمار می‌رود.

مسجد گوهرشاد روایتگر واقعه‌ای تاریخی است، رخداد مسجد گوهرشاد در تیرماه سال 1314 هجری خورشیدی، چند ماه قبل از واقعه کشف حجاب رخ داد که از جریانهای مهم دوران حکومت رضاخان و نخست وزیری محمدعلی فروغی است.
به دستور فتح ا… پاکروان، استاندار وقت خراسان، شهربانی برای به کار گرفتن کلاه فرنگی به اعمال قدرت وخشونت برآمد و افراد بی کلاه را بازداشت می‌کرد و کلاه سابق مردم را از سر آنان برمی‌گرفت و از بین می‌برد.
در پی این اقدام شهربانی، مردم مشهد از شب نوزدهم تیر در مسجد گوهرشاد گرد آمدند و شیخ محمد تقی گنابادی معروف به شیخ بهلول واعظ در این سه روز با ایراد سخنرانی‌های تند مردم را به ایستادگی در برابر حکومت فرا می‌خواند.
وقتی رضاخان گزارش بست نشینی مردم در حرم علی بن موسی الرضا(ع) را دریافت کرد، به شهربانی دستور داد که اگر تا صبح فردا، مردم را پراکنده نکند، به بالاترین مجازات نظامی گرفتار می‌شوند که در پی این دستور و اقدام وحشیانه شهربانی، بیش از دو هزار نفر از زائران و تحصن کنندگان کشته شدند و حکومت پهلوی پیکر کشته‌شدگان را بدون رعایت آیین شرعی در گوری دسته جمعی در محله خشت مال‌ها و باغ خونی مشهد به خاک سپرد.
مسجد گوهرشاد هم اکنون افزون بر دارا بودن کارکردهای دینی و اجتماعی، بزرگترین نقطه کانونی برگزاری مراسم اعتکاف در ایام البیض ماه رجب در مشهد مقدس است.
منبع:قدس